Lekker gegeten van de bomen

Vandaag hebben we een workshop over bomen met eetbaar blad – “slabomen” gegeven. De winterlinde vond iedereen lekker, en de bijzondere gebakken-ui-smaak van de Chinese Toon was een favoriet.

Het blad kan rauw gegeten worden of "geblancheerd" - even in heet water ondergedompeld.
Het blad kan rauw gegeten worden of “geblancheerd” – even in heet water ondergedompeld.

Hier is de workshop informatie met informatie en links:

PDF: 2016-05-21 – Workshop Slaboom

Erik heeft ook een paar slabomen verkocht.

Erik en Jonatan verkopen slabomen
Erik en Jonatan verkopen slabomen

Lees meer op www.slaboom.nl.

Share

21 mei – Sla-bomen – gratis workshop

We gaan bomen met eetbaar blad opzoeken en proeven. Vooral de verschillende soorten en rassen van de linde zijn lekker en voedzaam.

We gaan verschillende bladeren plukken en proeven, en een klein sla-workshop “boom-sla” doen.

DSC00813

De meest duurzame manier van eten produceren is op bomen. Bomen verrijken de bodem en verbeteren de waterhuishouding, en ze vangen ook nog CO2 uit de lucht. Daarom willen we zoveel mogelijk van bomen eten. Het is ook nog heel lekker!

– aanmelden op info@eetbaarSoest.nl

Zoals altijd is het gratis – en het is een samenwerking tussen EetbaarSoest en IVN Eemland.

Erik en Jonatan verkopen ook sla-bomen, voor op je balkon of in je eigen tuin. Sla zonder slakken!

Share

Voedsel Anders conferentie 2016

De natuur versterken en tegelijk gezond eten verbouwen – hoe doe je dat?

Op 12-13 februari kwamen wetenschappers en boeren, consumenten en beleidsmakers bijeen op de “Voedsel Anders”-conferentie in Wageningen. We waren er om de laatste vorderingen in de “agro-ecologie” te bespreken en ervaringen te delen.

Eregasten waren Vandana Shiva (Indiase wetenschapper/boerin/auteur) en Herman Kok (biologisch melkveehouder uit Hoogland). Pioniers, die tegen de stroom liepen en lieten zien wat mogelijk was. Nu zijn er jonge “Toekomstboeren” die het nog beter proberen te doen, én ecologisch beter én economisch beter. Een lokaal voorbeeld is Janneke Steenmans die de biologische tuinderij “De Groene Steen” in De Bilt runt.

Janneke Steenmans van tuinderij "De Groene Steen" in De Bilt (rechts)
Janneke Steenmans van tuinderij “De Groene Steen” in De Bilt (rechts)

Ik vond de presentatie over ecologische boomgaarden (“agro-forestry” en “voedselbossen”) zeer interessant. Het is een productiemethode met zeer hoge natuurwaarden. In plaats van mono-culturen van eenjarige gewassen zoals in de gangbare landbouw worden meerjarige planten en bomen van meerdere soorten op één perceel verbouwd. Bijvoorbeeld appel + kastanje + hazel + gras voor vleeskoeien in stroken langs elkaar heen. Eetbare houtwallen tussen weilanden voor vee.
Er zijn nu meerdere initiatieven gaande in Nederland en België, en ik hoop de ontwikkelingen te kunnen volgen in de komende jaren. Biologen zijn actief om de soortrijkdom te kwantificeren en de verbeteringen over tijd in kaart te brengen, zodat we beter weten welk invloed op de natuur deze praktijk heeft.

DSC09326_kees_van_veluw
Onderzoeker Kees van Veluw (Wageningen UR en Louis Bolk Instituut) vertelt over bomen die de grond vruchtbaarder maken en tergelijk het rendement omhoog brengen.

Er was ook een plenaire presentatie van Irene Cardoso, professor bodemkunde uit Brazilië, die me pakte. Ze liet zien hoe de bodem in Brazilië verschraalt door soja-teelt voor export naar Nederland – voor veevoer. Nederland is (op één na) de grootste sojakoper van Brazilië.
Cardoso bracht het heel dichtbij, welke consequenties het heeft daar, om hier niet-biologische melk te drinken. Door hier iets meer te betalen voor bio-melk kunnen we de natuur 10000 km verderop positief beïnvloeden.

Over twee jaar wordt de volgende “Voedsel Anders”-conferentie gehouden, kom je mee?

Lees/zie meer:

Conferentie: www.VoedselAnders.nl

Documentaire over Herman Kok: http://www.npo.nl/artikelen/2-doc-de-kleine-oorlog-van-boer-kok

Iets meer over voedselbossen: www.foodforestry.nl

Wageningen UR Orion voor de plenaire lezingen.
Wageningen UR Orion voor de plenaire lezingen.
Vandana Shiva kwam vertellen over de "Monsanto-Tribunal".
Vandana Shiva kwam vertellen over de “Monsanto-Tribunal”.
Share

Toekomstboeren: Jan en Maarten op “Lekker Landgoed”

De zon breekt door en ik zet het lindeboompje in een kuil naast de gelderse roos in de heg. Marijke graaft nog een gat voor de volgende rozenbottel. We zijn een eetbare heg aan het aanplanten in de toekomstige voedselbos Haarzuilens – “Lekker Landgoed”.

Lindeboom zit er in!
Lindeboom zit er in!

Jan en Maarten zijn voedselbos-boeren. Ze zijn een ecologische boomgaard-ecosysteem aan het planten, met tientallen verschillende eetbare planten in een bijzonder patroon. Het grootste deel van het landgoed wordt beplant met gemengde fruitsalade-bomen, en op een paar heuvels staan clusters met notenbomen. Op de grond komen eetbare kruiden en bodembedekkers.

Het concept voedselbos is een model van een eco-systeem dat werkt als een bos waar de meeste planten iets eetbaars geven – fruit, noten, eetbaar blad of wortels. Door de relatief hoge diversiteit in planten is er veel minder risico op plagen dan in mono-cultuur-boomgaarden. Het is wel een kennis-intensief systeem, omdat elk soort haar eigen ritme volgt wat betreft beheer, oogst en verkoop.

Voedselbossen zijn vrij gewoon in de tropen, maar in Europa komt het weinig voor. (In de pre-historie waren de meest voorkomende bomen hazelaar en linde (met eetbaar blad), en de kleine populaties bronstijd-mensen hadden genoeg te eten zonder akkerbouw.)

Er is een groeiende groep enthousiaste mensen die de afgelopen twintig jaar steeds meer bostuinen en voedselbossen aanleggen ook in het gematigde klimaat van Europa en Noord-Amerika. Er komen steeds meer boeken met ervaringen en instructies voor het aanleggen van kleine en grote voedselbossen. In Nederland geeft Wouter van Eck cursussen en workshops in zijn eigen voedselbos “Ketelbroek” in Groesbeek, buiten Nijmegen. Er zijn nu een handvol grote en kleine voedselbossen, maar weinig die zo groot zijn als “Lekker Landgoed”, dat meer dan 50,000 m2 bevat (5 ha). Voor een boerderij is het tegenwoordig klein, maar voor een Nederlands voedselbos is het op dit moment uitzonderlijk groot.

Het is een vorm van landbouw dat de bodem verrijkt in plaats van verarmt. De meerjarige planten en bomen maken de grond elk jaar rijker in organisch materiaal – humus. Daardoor wordt regenwater beter opgevangen en watergedragen nutrienten beter gebruikt. De belangrijkste problemen van industrieel landbouw – overbemesting, erosie en bodemuitputting kunnen zelfs worden teruggedraaid. Een van de voedselbos-pioniers, Mark Shepard, heeft zijn boek hierover ook “Herstellende Landbouw” genoemd. Het is dus mogelijk om de natuur te verrijken en tegelijk ecologisch geteeld fruit te oogsten.

Toekomstboeren Jan en Maarten van "Lekker Landgoed"
Toekomstboeren Jan en Maarten van “Lekker Landgoed”

Jan: “We hebben een samenwerking met Natuurmonumenten, waar wij een deel van Landgoed Haarzuilens voor hun beheren en daar een voedselbos opbouwen. Vanaf volgend jaar kan je met een zelf-pluk-abonnement al komen bessen plukken.” Nog een paar jaar later kunnen we ook met het abonnement zelf walnoten, hazelnoten, pecan en kastanjes rapen in het najaar…

Jan en Maarten zijn allebei biologen en naast de fruit/noten/groente-productie doen ze kwantitatief onderzoek naar de ontwikkeling van het land. Op verschillende bestaande voedselbossen is het opgemerkt dat de diversiteit in beplanting zeer gunstig is voor verschillende insecten, vogels en kleine zoogdieren. Op “Lekker Landgoed” wordt de ontwikkeling nauwkeurig bijgehouden, zodat we over een paar jaar meer detailkennis hebben over de toename in ecologisch rijkdom.

Ik denk dat voedselbossen een zeer belangrijk onderdeel zijn van de voedselvoorziening van de toekomst, dankzij biodiversiteit, opvang van voedingsstoffen en de herstellende werking voor de bodem. Het is mogelijk om op kleine schaal te beginnen – in je tuin of met een “eetbare houtwal” langs een weiland, waarin hazelaar, linde, walnoot, vlier en braam elkaar afwisselen. Zo heb jij ook een voedselparadijs zonder te schoffelen…

Walnootboom op een heuveltje zodat de wortels meer ruimte krijgen.
De walnootboom komt op een heuveltje zodat de wortels meer ruimte krijgen.

Volg de ontwikkelingen op Facebook: Lekkerlandgoed

Lees meer over voedselbossen en eetbare bos-tuinen:

  • “Herstellende Landbouw”, Mark Shepard, 2014
  • “Creating a Forest Garden”, Martin Crawford, 2010
  • “Edible Forest Gardens”, Dave Jacke & Eric Toensmeier, 2005
  • “Forest Gardening”, Robert Hart, 1996
Share

IVN Eemland – Duurzaamheid

Vandaag presentatie gegeven bij IVN Eemland – we gaan samenwerken voor duurzaamheid. We hebben gekeken naar de planetaire grenzen als concept om een duurzame civilisatie te begrijpen. Daaruit vloeit dat de vier grootste problemen (soortverlies, boskap/erosie, fosfor en stikstof) allemaal worden gedreven door industiële landbouw.

 

Presentatie: click op de afbeelding.
Presentatie: click op de afbeelding.

 

Er zijn mogelijkheden om het goed te doen, er is hoop, maar het is een grote stap van waar we nu zijn… We hebben politiek, consumentenbewustzijn en nieuwe productiemethoden nodig…

Doe je mee? Stuur een mail naar ons en doe mee in een workshop. Misschien weet je iemand die grond beschikbaar wilt stellen?

2015-03-19 22_11_59-Nieuw bericht toevoegen ‹ Eetbaar Soest — WordPress

Share

Tamme kastanjeboom voor Gemeentehuis Soest

Van de week werd een mooie tamme kastanjeboom (Castanea sativa) geplant voor het gemeentehuis in Soest.

Mooi meerstammig kastanjeboom bij de oprit voor het gemeentehuis.
Mooi meerstammig kastanjeboom bij de oprit voor het gemeentehuis.

Kastanjebomen zijn fantastisch. Ze geven veel noten, die zeer rijk in zetmeel zijn, bijna als aardappelen. En ze kunnen heel lang leven. Er is zelfs een kastanjeboom bij de vulkaan Etna op Sicilie die meer dan 2000 jaar oud is en elk jaar noten geeft, zonder mest en gif…

We hopen dat deze kastanjeboom het net zo goed gaat doen!

Oudste bekende kastanjeboom ter wereld - meer dan 2000 jaar oud.
Oudste bekende kastanjeboom ter wereld – meer dan 2000 jaar oud.
Share

Gesnoeid!

Het was weer een zachte zaterdag middag met de workshop “Wintersnoei” bij Duurzaamheidscentrum Veenweide. Eerst theorie over verschillende snoeifilosofiën en tuinschaarsoorten, over steenvrucht en appels en peren.

We hebben de appels, een hazelaar en een vlier gevitaliserend gesnoeid en een lei-linde bijgewerkt in model. Er waren mooie voorbeelden van onderstam-opschot, kruisende takken en dood hout, wat we meteen konden verwijderen.

De leilindes gaven ieder een kruiwagen vol takken.
De leilindes gaven ieder een kruiwagen vol takken.

 

Een van de appelbomen (Rode van Boskoop) lijkt een beetje ziek, met beschadigingen in de bast.

Beschadiging in het bast - Rode van Boskoop.
Beschadiging in het bast – Rode van Boskoop (moeilijk te zien op de foto).

 

We hebben ook een boompaal verplaatst om de pruim meer ruimte te geven om rechtop te groeien – er zat een behoorlijke boog in…

Bedankt alle deelnemers van de 2015-reeks met EetbaarSoest-workshops. Volgend jaar gaan we door met de maandelijkse workshops in samenwerking met IVN Eemland werkgroep duurzaamheid.

 

Share

Meer weten over walnoten en hazelnoten?

Hier is een nieuw rapport uit Wageningen over notenteelt in Nederland.

[click op afbeelding voor de .pdf rapport]
[click op afbeelding voor de .pdf rapport]
De rapport focust op hazelnoot en walnoot – andere noten (zoals kastanje, pecan, hickory, amandel) worden overgeslagen. Ik vond de interviews met actieve notentelers heel interessant, omdat zij veel delen over hun eigen ervaringen en ideeën.

Share

Gratis Workshop – Wintersnoei – 19 december

De winter is een tijd voor bezinning en rust, en de meeste bomen gaan in een slaapstand.
Het is stil in de tuin.
Voor veel bomen is het ook een goede tijd om wat oude takken los te laten door wintersnoei, zodat ze met nog meer groeikracht terugkomen in de lente.

Appelboom eenvoudig snoeien (FruitABC van houtwal.be)
Appelboom eenvoudig snoeien (FruitABC van houtwal.be)

We gaan eerst de theorie en achtergrond van snoei bekijken: Waarom snoeien we eigenlijk? Wat doet het met de planten?
Daarna gaan we de tuin in om te oefenen op appelboom, linde en hazelaar.

Als je nooit een boom hebt gesnoeit, kan het een beetje eng voelen om een scherp tuinschaar in de schors te zetten. Daarom doen we het rustig aan en onder begeleiding om je zelfvertrouwen stukje bij beetje op te bouwen.

Kom ook knippen!

Aanmelden: info@eetbaarSoest.nl

Locatie: Duurzaamheidscentrum Veenweide, Vedelaarpad, Soest

Tijd: 14h00-15h30, zaterdag 19 december.

Meer lezen over alle soorten fruit en notenbomen en hoe je ze het best kunt snoeien: Houtwal.be

Share

Buurtvijg geplant

Vandaag hebben we een vijgenboompje geplant in Park Honsbergen.
Het duurt een paar jaar – en dan kunnen we verse vijgen plukken in de park!

Vijgenboompje staat er - nu geduldig wachten op de oogst!
Vijgenboompje staat er – nu geduldig wachten op de oogst!

Dank aan Gerard Wallet, Gemeente Soest.

Share

Herstellende Landbouw is mogelijk!

Deze week kwam Mark Shepard naar Nederland om workshops te geven over herstellende landbouw (restoration agriculture). Hij heeft de laatste twintig jaar een methode ontwikkeld waar hij als boer voedsel produceert en tergelijk de grond verbetert. Goran had de kans om een paar dagen mee te doen en te leren van deze inspirerende leermeester.

Zijn boek “Restoration Agriculture” is net vertaald in het nederlands: zie link naar bol.com.

 

Wouter van Eck en Mark Shepard - bomenboeren.
Wouter van Eck en Mark Shepard – allebei bomenboeren. Video te bekijken op www.akkernaarbos.nl

De workshop-reeks en conferentie met thema “Van akker naar bos” was georganiseerd door Louis Dolmans van Stichting Natuurakkers Doornik, samen met park Lingezegen. Tussen Arnhem en Nijmegen komt er een ecologisch park waar er volop mogelijkheden zijn om duurzame voedselproductie uit te werken.

Ik ben ervan overtuigd dat de Restoration Agriculture-methode een heel belangrijk onderdeel wordt van de toekomstige voedselvoorziening!

Ik hoop ook een keer naar Mark’s boerderij in Wisconsin (www.newforestfarm.net) te kunnen gaan om meer te zien hoe het in de praktijk werkt.

Goran en Mark tussen de workshops door.
Goran en Mark tussen de workshops door.
Share

Pecan-noten-bomen in de grond!

Eerste pecan-boom zit er in.
Eerste pecan-boom zit er in.

… nog even wachten op de eerste oogst.

Het was een zeer zachte zaterdag in november dat we de hugelbed afmaakten en de eerste pecan-noten-bomen hebben geplant.

De fruitbomen-weide met genummerde notenbomen.
De fruitbomen-weide met genummerde notenbomen.

De genummerde bomen zijn: 1. Hican ‘Vernon’, Pecans: 2. ‘Major’, 3. ’Kanza’, 4. ‘Snaps’, 5. ‘Colby’, 6. ’Busseron’.

De bomen ertussen zijn witte els – om beschutting en stikstof te geven aan de notenbomen. De elzen worden gekapt over een jaar of vier.

Hugelbed met notenbomen.
Hugelbed met notenbomen.
Share