Iedereen die een moestuin heeft is superblij met regenwormen. Niemand klaagt erover dat er teveel regenwormen zou kunnen zijn in de wereld. Regenwormen zijn een soort superhelden, die hun eten omtoveren in bijzonder vruchtbare mest. Regenwormen helpen hun omgeving met activiteiten (tunnels maken, dood plantmateriaal eten, mest poepen) die de bodem verrijken.
Wij mensen kunnen net zo goed zijn als regenwormen voor onze omgeving, hoorde ik Joseph Simcox zeggen in een interview vandaag.
Wat een bijzondere kijk naar de problematiek rondom 9 miljard mensen op de aarde, dacht ik, vooral tegenover hoe de industriële landbouw het probleem presenteert. Toen bedacht ik me – het komt door de mentale concepten die we hebben van de school, bijvoorbeeld van plaatjes van voedsel-ketens:
Het zijn plaatjes waar pijlen één kant op gaan. Alles eindigt bij de mens (en de arend). Wij zetten traditioneel onszelf, mensen, bovenop de voedselpyramide. Soms voor landbouw: kunstmestfabriek -> graan -> varken -> mens
Dit soort plaatjes zijn vooral functioneel om “bio-accumulatie” van DDT en kwik te begrijpen, maar niet om het kringloop van nutriënten te beschrijven.
(Wij en de arends produceren net zoveel excrementen als de regenwormen.)
Een veel betere plaatje beneden (waar wij een mens kunnen zetten op de plaats van de zeehond).
Voedselweb in zee met nutriënten-kringloop (illustratie van www.ecomare.nl)
Een voorwaarde is natuurlijk dat wij, net als de regenwormen, in de buurt van waar we ons voedsel verbouwen excreëeren, zodat de kringloop kan sluiten.
Hier in Soest wordt ons rioolwater naar de verwerkingsstation richting Baarn gestuurd, waar het waterschap het verwerkt.
Volgens ons waterschap: “De hoeveelheid fosfaat in gebruikt water in Nederland is bijvoorbeeld ongeveer gelijk aan de totale kunstmestbehoefte.” (overigens vrij logisch, als we de kringloop sluiten…) Vervolgens zeggen ze te willen meewerken in de kringloop: “Zo kunnen bijvoorbeeld zakken met mestkorrels worden uitgedeeld, die de ‘eigen’ afvalwaterzuiveringsinstallatie zijn geproduceerd.”.
Ik heb al gemaild om te vragen wanneer ik een zak kan komen ophalen – wordt vervolgd…
Hallo Waterschap Vallei en Veluwe,
Ik las in uw visiedocument “Natuurlijk Ontwikkelen” dat wij als burgers/leveranciers ook binnenkort zakken mestkorrels kunnen ophalen.
p.18: “Zo kunnen bijvoorbeeld zakken met mestkorrels worden uitgedeeld, die de ‘eigen’ afvalwaterzuiveringsinstallatie zijn geproduceerd.”
Wanneer zou ik een zak mestkorrels kunnen komen ophalen?
Met vriendelijke groeten,
Goran Christiansson, Soest
Update 22 Feb 2016: Ik kreeg een vriendelijk mail terug met het verzoek om te bellen. Wim van Vilsteren vertelde dat de mensmestkorrels sinds kort uit de Amersfoortse rioolinstallatie stromen. Fosfaat wordt gekristalliseerd in de vorm van struviet, perfect voor planten. Helaas zit de huidige regelgeving/beleid in de weg en het is momenteel niet toegestaan om mensmestkorrels te gebruiken in Nederland. Daarom gaan ze allemaal naar Duitsland waar ze meer vooruitstrevend zijn. Tijd om te lobbyen voor beleidsverbetering?
Het is ook in principe mogelijk om de compostering thuis te doen, maar dat durven we nog niet aan in ons rijtjeshuis. Één die het wel durft is Nick Ritar in Australië, met een leuke TEDx talk. Er is ook een entusiast in Nederland die het promoot – Fedde Jorritsma in Groningen – en hij geeft ook cursussen. Misschien dit jaar een cursus doen…
