Gratis workshop duurzaam eten – Frisdranken Fermenteren – 18 maart

Fermenteren is trendy. In kookprogramma’s en week-end bijlages worden “verrot lekkere” gerechten bereid door verschillende soorten fermentatie. Zuurkool, kimchi, kefir, koffie, zwarte thee – allemaal gefermenteerde producten.

We weten steeds meer over hoe goed deze levende voedingsmiddelen voor ons zijn (o.a. dankzij Giulia Enders en De mooie voedselmachine).

Wij gaan vier verschillende soorten gefermenteerde drankjes maken in twee categoriën:

2017-03-18 Workshop Drankjes Fermenteren

  • Ginger Ale & Cider – vooral gisten
  • Kombucha & Water Kefir – combinatie van gisten en bacteriën
Cider en Ginger ale (achter), kombucha en water kefir (voor)
Natuurlijk fermenterende gemberdrank – prikkelende ginger ale!

 

Deze workshop is een samenwerking tussen EetbaarSoest en IVN Eemland Duurzaamheidsgroep. Gratis voor jong en oud. Laat graag weten of je komt op:

2015-03-19 22_11_59-Nieuw bericht toevoegen ‹ Eetbaar Soest — WordPress

Share

Gratis workshop 18 februari 14 uur – culinaire paddenstoelen

Culinaire paddenstoelen, zoals oesterzwammen, zijn vrij makkelijk om zelf te kweken in je keuken als je weet hoe en wat.

In deze workshop leer je over mycelium (zwamlichaampjes), voedsel voor de zwam, en hoe de vruchtvorming gebeurt. Als je alvast iets wil lezen, kijk graag op http://www.fungi.com/ – het bedrijf van Paul Stamets, de meest beroemde mycoloog op dit moment.

Er zijn goede “grow-kits” te koop, o.a. bij www.RotterZwam.nl, voor op koffiedik:

Grow-kit van Rotterzwam voor grijze oesterzwammen (Pleurotus ostreatus). (januari 2016)

 

Jij kan in de workshop een eigen grow-kit maken van een yoghurt-bakje. (Neem graag een yoghurtpot met deksel mee, ik regel een boor, mycelium en tape.

We doen ook soms “koningsoesters” – een minder bekende, maar zeer lekkere, paddenstoel. In boter bakken, met zout en peper… Heerlijk!

Koningsoester (Pleurotus eryngii)

 

Paddenstoelen kan een zeer duurzaam vorm van voedsel zijn, vooral als we ze kweken op restproducten zoals koffiedik. Vele paddenstoelen hebben ook medicinale werkingen, die we langzamerhand ontdekken (niet alleen de paddo’s :-).

Paddenstoelen zijn bijzonder en soms kom je ze in het wild tegen in Soest. Wees voorzichtig en als je niet zeker bent van de soort – beter laten staan. Alleen eten als je het zeker weet!

Oesterzwammen op een boom op Klaarwaterweg, Soest. (december 2016)

Deze workshop is een samenwerking tussen EetbaarSoest en IVN Eemland Duurzaamheidsgroep. Gratis voor jong en oud. Locatie: Duurzaaamheidscentrum Veenweide, Vedelaarpad 52, Soest. Laat graag weten of je komt op:

2015-03-19 22_11_59-Nieuw bericht toevoegen ‹ Eetbaar Soest — WordPress

Share

Workshop 28 Januari – Eetbare Houtwal

We zijn van plan om een “eetbare houtwal” aan te planten in Soest. Het is een gemengde, lintvormige boomgaard, met fruit- en notenbomen, bessenstruiken en wellicht eetbare paddenstoelen.

Eetbare houtwal, volgens Mark Shepard, zoals hij heeft aangeplant op New Forest Farm, Wisconsin

We beginnen in De Veenweide, waar we eerst gaan kijken naar de amerikaanse strook (pecan noten en blauwe bessen), en de strook met groentebomen.

Dan gaan we (fietsen) naar de Jachthuislaan, waar we een weiland gaan bezoeken. Daar willen we langs de rand van het weiland een eetbare houtwal aanplanten.

Het idee is om op langere termijn meer eten te verbouwen op bomen in plaats van eenjarige gewassen. Dit versterkt de bodem en de biodiversiteit. Volgens het model van de “planetaire grenzen” is het zeer belangrijk om beter omgaan met de bodem. Eetbare houtwallen is één van meerdere manieren om dit mogelijk te maken. Het is een vrij nieuw concept, dus we gaan veel leren door dit te doen!

Hoeveel levert het op, qua oogst? Hoeveel neemt de biodiversiteit toe? Hoe werken ze samen, de verschillende planten?

Het is bijzonder interessant om te zien welke ecologische en planologische obstakels er zijn om meer fruit- en notenbomen in het landschap te krijgen.

 

Deze workshop is een samenwerking tussen EetbaarSoest en IVN Eemland Duurzaamheidsgroep. Gratis voor jong en oud. Laat graag weten of je komt op:

2015-03-19 22_11_59-Nieuw bericht toevoegen ‹ Eetbaar Soest — WordPress

Share

Nieuwgeplante groentebomen in de Veenweide

Wij hebben van een zonnige zaterdag genoten van samen bomen planten. We hebben een tweede “hugelbed” gemaakt van houtstammen, takken en compost, en daarin de boompjes en bessen geplant.

Hier is de handout van de workshop voor download: 2016-11-19-workshop-groentebomen-v1-4-na-planten

We waren met 16 vrijwilligers die de hele middag heeft compost en takken gehaald, en uiteindelijk de bomen geplant.
We waren met 16 vrijwilligers die de hele middag heeft compost en takken gehaald, en uiteindelijk de bomen geplant.

De groentebomen zijn op een rij geplant, in de hugelbed (G1 tot en met G11):

Vandaag hebben we de groene strook aangeplant met groentebomen, en een start gemaakt voor een wilgentakkenhut.
Vandaag hebben we de groene strook aangeplant met groentebomen, en een start gemaakt voor een wilgentakkenwigwam.

 

Het ziet er niet zo indrukwekkend uit nog, deze siberische erwtenboom, maar vanaf volgend jaar zullen we er van smullen.
Het ziet er niet zo indrukwekkend uit nog, deze siberische erwtenboom, maar vanaf volgend jaar zullen we er van smullen!
Share

Soester Duurzaamheidsmarkt – Lezingen over duurzaamheid

Tientallen Soesters zijn langsgekommen voor onze lezingen over duurzaamheid, duurzaam eten en planetaire grenzen, op de “Duurzaam Goed Bezig” markt in Soest.

Goran geeft een lezing over duurzaamheid en planetaire grenzen.
Goran geeft een lezing over duurzaamheid en planetaire grenzen.

Hier zijn de presentaties om zelf na te lezen:

2016-10-29__Duurzaamheid – Planetaire Grenzen [PDF]

2016-10-29__Duurzaamheid – Eten van Bomen [PDF]

2016-10-29__Duurzaamheid – Project Gifkaart Soest [PDF]

2016-10-29__Duurzaamheid – Fruitpark Soest [PDF]

De “planetaire grenzen” is een belangrijk wetenschappelijk model dat beschrijft wat de Aarde aan kan, en tegelijk onze beschaving dragen. Hoeveel CO2 kunnen we uitstoten voor dat het misgaat? Hoeveel nitraat en fosfaat? Hoeveel freon?

De levensonderhoudende systemen op aarde kunnen heel wat hebben, maar op een gegeven moment is het te veel en we komen over een kritische grens.

Lees meer op Wikipedia over de systemen en hoe we er nu voor staan.

Het taart-diagram dat de planetaire grenzen illustreert. Biodiversiteitverlies en teveel nitraatuitstoot (kunstmest) zijn de grootste problemen op dit moment.
Het taart-diagram dat de planetaire grenzen illustreert. Biodiversiteitverlies en teveel nitraatuitstoot (kunstmest) zijn de grootste problemen op dit moment.
Share

Soester vlees – direct van de boer – bestellen voor 15 november

Één van de “dames van Insingerstraat” gaat binnenkort haar laatste reis maken, na een lekker leven op de weilanden rond Soest. Één slechte dag in haar leven…

(Misschien herkent u de foto’s en de tekst van de vorige keer – het is nu weer mogelijk om vlees direct te bestellen bij de boer – zonder tussenpersonen. Dan zie je zelf hoe de dieren het hebben.)

De koeien lopen op een weiland op de Jachthuislaan.
De koeien lopen op een weiland op de Jachthuislaan.

Niet iedereen eet rundvlees, voor verschillende redenen, maar als je toch kiest voor om vlees te eten is het fijn te weten dat er geen sojabonen uit Brazilië te pas zijn gekomen in de teelt.

André van Dorresteijn laat weten dat iedereen een vleespakket kan bestellen (bel hem op 06 51180889 om te laten weten wat je wenst) – en op de boerderij ophalen op 15 november.

Volgens André:

Vleespakket of Hamburgerpakket of Saucijzen?

  • Het vleespakket bestaat uit het volgende:

-Braadlap
-Riblap
-Biefstuk
-Entrecote
-Gehakt
-Tartaar
-Rosbief
-Schenkel
-Poulet
-Rollade
Dit zit in pakketten van ±12,5 kilo à €10,50 per kilo of dubbelpakketten van ±25 kilo à €9,50

  • Er is ook een optie voor extra hamburgers: enkel gekruid of gekruid en gepaneerd.
    Deze hamburgers zitten verpakt op een schaal van 30 hamburgers zodat u er elke keer na behoefde de hoeveelheid er af kan halen. De prijs voor deze schaal met hamburgers is €30,-
  • Verder is er nog een optie voor verse saucijs braadworsten. Deze is 2,5 kilo en kost 2,5 kilo x €8,-

Alles is verpakt per vleessoort met daarop een sticker met de benaming ervan. Zodat u de vleeshoeveelheid per portie naar wens kunt indelen en/of invriezen. Als er nog meer vragen zijn dan horen we het graag.

Groetjes, André van Dorresteijn, 06 51180889″

Meer lezen over ons bezoek bij André in april 2016.

Share

Echt kastanjetijd!

Eerst gepofte en gestoomde kastanjes proeven en de verschillende Castanea soorten bespreken.
Eerst gepofte en gestoomde kastanjes proeven en de verschillende Castanea soorten bespreken.

We hebben de kastanjeworkshop op 15 oktober voortreffelijk getroffen. Veel over de verschillende tamme kastanjes gesproken, verschillende bereidwijzen geproefd en we gingen met z’n allen naar de bossen zodat iedereen zelf kon rapen.

Iedere boom heeft haar eigen ritme, waardoor de kastanjes over een aantal weken rijpen en naar beneden vallen. Eerst die eene boom, dan de volgende… Eerst vallen de kastanjes, dan valt het blad. Daarom heb je maar een paar weken om de kastanjes te rapen, anders is het te laat en ze zijn bedekt met blad.

De kastanjes vallen in de bolsters op de grond. Let op de stekels!
De kastanjes vallen in de bolsters op de grond. Let op de stekels!

Er staan veel kastanjebomen in de bossen rond Cabrio en bij de Paltz, op weg naar Soesterberg.

Geniet van een lekkere wandeling in de bossen en veel pof-plezier!

Hier is de workshop handout: workshop-aardappelboom-tamme-kastanje-2016-10-15-v2

Hier is een instructiefilm hoe je makkelijk de kastanjes kan pellen van de legendarische kastanjekweker Phil Rutter:

 

Belankrijk: als je wilde tamme kastanjes plukt zijn de vruchten relatief klein en moeilijk te pellen. Als je een kastanjeboom van een geselecteerde ras koopt, krijg je grotere noten met lossere schil. Een goede kastanjeboom koop je bij De Smallekamp in Nunspeet, of dichterbij bij ’t Vaarderhoogt, dat kunnen ze voor je bestellen.

Kastanjeoogst!
Kastanjeoogst… Een kastanjeboom geeft tot 50kg kastanjes per jaar!

 

De bossen liggen vol lekkernijen...
De bossen liggen vol lekkernijen…
Share

Bijna kastanjetijd…

De tamme kastanjes zijn bijna klaar om te rapen. Kastanjes plukken we van de grond, als ze net van de bomen afvallen. Ze vallen af als ze rijp zijn, en het heeft geen zin om met takken te gooien om meer van de boom te krijgen, ook zien we dat soms… Het beste is om een paar keer per week langs te gaan om te rapen, zodat insekten, schimmels en andere dieren niet voor ons zijn.

Kastanje is een fantastische vrucht, vol energie en smaak, en qua voedingstoffen equivalent aan aardappels.

Maar hoe weet je dat het kastanjetijd is?

  1. Kijken in de bossen
    De eerste bolsters vallen eraf - hier een tamme kastanje bij de Bergjes in Soest - 27 september 2016.
    De eerste bolsters vallen eraf – hier een tamme kastanje bij de Bergjes in Soest – 27 september 2016.

    img_5400

  2. Google Trends – wanneer zoeken mensen op “kastanje”
    Google Trends kan laten zien wanneer mensen zoeken op "Kastanje" de laatste 5 jaren. Oktober...
    Google Trends kan laten zien wanneer mensen zoeken op het woord “kastanje” de laatste 5 jaren. Het is oktober, en dit jaar is het net begonnen!

     

  3. De paardekastanjes liggen al op de grond – dan is het tijd voor de “echte” kastanjes…
    In veel parken staan helaas paardekastanjebomen. Ze hebben wel mooi bloesem, maar de vruchten zijn niet voor ons eetbaar. Ze zijn ook vrij gevoelig voor ons klimaat. Daarom pleit ik voor alleen nieuwplant van eetbare kastanjes, en dan hebben we in de loop der jaren parken vol lekkernijen!

Op 15 oktober is de volgende workshop over Duurzaam Eten, deze keer met thema Tamme Kastanje – welkom!

Share

Fruitbomen bij Mariënburg

Op de zonnige Burendag hebben we drie fruitbomen geplant bij Mariënburg in Soest. Gerdi van de bewonersorganisatie had het initiatief genomen om de nieuwe dorpsplein te verrijken, en wij hebben graag meegeholpen. We hebben de stijl van de mooie engelse landschapspark geprobeerd om door te trekken naar de voorkant van Mariënburg.

Nu staat een nieuw kersenboom (‘Stella’) tegenover de huidige sierkers en twee klassieke engelse pruimenbomen (‘Victoria’ en ‘Czar’). Vanaf volgende zomer kunnen bewoners en buren samen van genieten!

Gerdi Dorpmans (bewoner) en Eline (buurmeisje en vrijwilliger) hebben de fruitbomen ontvangen.
Gerdi Dorpmans (bewoner) en Eline (buurmeisje en vrijwilliger) hebben de fruitbomen ontvangen.
Eline plant de kersenboom met ondersteuning van Erik en Jonatan
Eline plant de kersenboom met ondersteuning van Erik en Jonatan

 

Pruimenboom 'Czar', met de burendagfeest als achtergrond.
Pruimenboom ‘Czar’, met de burendagfeest als achtergrond.

 

Pruimenboom 'Victoria', vernoemd naar de koningin, wordt ingezongen door de Apollo-koor.
Pruimenboom ‘Victoria’, vernoemd naar de koningin, wordt ingezongen door de Apollo-koor.
Share

Zonnige workshop – Oogst drogen en zuren op 12 september

Heerlijk weer voor oogsten en bewaren.
Heerlijk weer voor oogsten en bewaren.

Wij hebben over gedroogde groenten, kruiden en fruit gesproken en geproefd.

Gedroogde appels maak je het makkelijkst met een draai-schiller en een rooster.
Gedroogde appels maak je het makkelijkst met een draai-schiller en een rooster.
Gedroogd boerenkool (chips) zijn lekker met zout en kruiden, anders is het vrij droog en wenig smaakvol...
Gedroogd boerenkool (chips) zijn lekker met zout en kruiden, anders is het vrij droog en wenig smaakvol…

 

Daarna gingen we over op zuren als bewaarmethode. De principe is eenvoudig – je groente in kleine stukken snijden en onderdompelen in zout water (pekel). Dan gaan de natuurlijk voorkomende lactobacilli aangroeien en verschillende zuren aanmaken. De zuurte houdt dan schimmels tegen en de groente kan je maanden bewaren.

We hebben Oost-Indisch Kers-kappertjes gemaakt – verse vruchten op zout water leggen en zelf laten zuren door de natuurlijke lactobacilli.

We hebben ook mogen proeven van de gezuurde lindebloesemkappertjes van Matthijs. Heel bijzonder, met een vrij sterke smaak van boom.

Welkom op de volgende workshop over de tamme kastanje.

Share

Groenteparadijs Birkenhof

Interview met Gryt de Jong – medeoprichtster van de groentetuin Birkenhof

Biologische
Biologische, lokale, lekkere aubergine – bijna oogstrijp.

Vijftig leden komen iedere vrijdag naar de Birkstraat in Soest toe om vers geoogste biologische groenten op te halen. Zij nemen deel in de biologische groentetuinderij “De Birkenhof”.
Voor de negende zomer op een rij wordt hier allerlei groente verbouwd voor de deelnemers, en mede door de deelnemers zelf.

Gryt
Gryt wiedt ook mee op het veld

Tien jaar geleden hebben Jan Diek van Mansvelt en eft Gryt de Jong de handen in elkaar geslagen om een lokale, ecologische groentetuin te starten. Gryt heeft een achtergrond als milieukundige en Jan Diek is professor ecologische landbouw in Wageningen geweest. Samen hebben ze een biologisch-dynamisch opgeleide tuinder bij de hand genomen en bij Het Derde Erf grond gevonden om de tuinderij te starten. Boer Joop Wantenaar heeft een deel van zijn erf vrijgehouden voor de groententuin.
Toendertijd was er veel minder biologisch geteelde groente in de schappen en er was veel interesse uit Amersfoort en Soest om lid te worden. De tuinderij is meteen begonnen met 25 leden en het is het tweede jaar gegroeid naar 50 leden.
Tegenwoordig zijn er meerdere bio-groente-alternatieven, bij voorbeeld de thuisbezorgde BeterBio-box. Vooralsnog is “De Birkenhof” de enige groentetuinderij in Soest.

Sinds een paar jaar staat bij de tuin een boogkas voor tomaat, aubergine en andere warmteminnende planten.

Aubergine
Aubergine en tomaat in de boogkas

Elk jaar wordt het teeltplan vernieuwd. De beste groenten van vorig jaar blijven en ieder voorjaar worden enkele nieuwe soorten en rassen uitgeprobeerd. Het is een kunst om het teeltplan zo in te vullen dat er iedere vrijdag een mooie en gevarieerde oogst is. Er wordt op vrijdag in de ochtend geoogst en in de middag komen de leden langs om hun groenten op te halen. Alles komt vers van het land en iedereen neemt zijn eigen doos mee om volgens de weekinstructie te vullen.

Knolselderij
Knolselderij is één van de langeseizoengroenten.

Gryt vertelt dat de tuinderij geen koelopslag heeft, dus de hele weekoogst moet in één keer gebeuren. Sommige langeseizoengroenten, zoals knolselderij, hebben meer dan honderd dagen nodig om rijp te worden. Dat vergt goede planning en vroege voorbereiding in de lente. Een voordeel is dat ze in een hele lange periode geoogst kunnen worden.
Ander groenten, zoals pluksla en rucola, hebben een veel snellere doorlooptijd, met de eerste oogst na zes weken. Zaaien en oogsten kan de hele zomer door, maar het oogsten komt vrij nauw met de timing. Als je de sla te lang laat staan schiet deze door en wordt veel minder lekker.
Het is een hele kunst om dertig weken lang een goed pakket te verzorgen en het lukt steeds beter, zolang het weer een beetje meezit.
“Dit jaar was het moeilijk in juli – veel regen en veel slakken”, zegt Gryt. “De oogst dit jaar is iets minder dan vorig jaar, tot nu toe. We zullen zien hoe de nazomer wordt…”
Een groente die het veel beter doet dit jaar is de mais. Vorig jaar hebben vogels al het zaad opgegeten en bijna niets kwam naar boven. Dit jaar zijn kleine plantjes uitgeplant en de vogels hebben ze niet aangeraakt.

Het
Het weeg-en-ophaalpunt voor de leden – iedere vrijdag een nieuwe lading
De tomaten
De tomaten liggen klaar om gewogen en opgehaald te worden. (Onder de grijze lakens ligt het bladgroen om niet in de hitte te verwelken.)

Gryt houdt nog steeds de ledenadministratie bij. Heb je interesse voor het volgende seizoen, neem contact op – er komen waarschijnlijk enkele plekken vrij. (Ik heb me al opgeschreven op de wachtlijst!)
De Birkenhof is een tuinderij voor de leden, wat soms CSA (“Community Supported Agriculture”) wordt genoemd. Een belangrijk deel van dit model is dat de leden in het voorjaar al vantevoren betalen, zodat het zaaigoed aangeschaft kan worden met eigen middelen. Een ander belangrijk aspect is dat de leden welkom zijn om mee te helpen een ochtend in de maand. Zo kan je ook een heleboel leren en leuke mensen ontmoeten.

Vrolijke
Vrolijke mensen ontmoet je tussen de groenekoolplanten.

Hier is de officiele folder met informatie over Birkenhof:
2016-09-13-13_34_22-toast

Gryt is te bereiken op: grytdejong@telfort.nl

Share

Grasvlees uit Soest – 30 augustus vers van de slager

Één van de “dames van Insingerstraat” gaat binnenkort haar laatste reis maken, na een lekker leven op de weilanden rond Soest. Één slechte dag in haar leven…

De koeien lopen op een weiland op de Jachthuislaan.
De koeien lopen op een weiland op de Jachthuislaan.

Niet iedereen eet rundvlees, voor verschillende redenen, maar als je toch kiest voor om vlees te eten is het fijn te weten dat er geen sojabonen uit Brazilië te pas zijn gekomen in de teelt.

André van Dorresteijn laat weten dat iedereen een vleespakket kan bestellen (bel hem op 06 51180889 om te laten weten wat je wenst) – en op de boerderij ophalen op 30 augustus.

Volgens André:

Vleespakket of Hamburgerpakket of Saucijzen?

  • Het vleespakket bestaat uit het volgende:

-Braadlap
-Riblap
-Biefstuk
-Entrecote
-Gehakt
-Tartaar
-Rosbief
-Schenkel
-Poulet
-Rollade
Dit zit in pakketten van ±12,5 kilo à €10,50 per kilo of dubbelpakketten van ±25 kilo à €9,50

  • Er is ook een optie voor extra hamburgers: enkel gekruid of gekruid en gepaneerd.
    Deze hamburgers zitten verpakt op een schaal van 30 hamburgers zodat u er elke keer na behoefde de hoeveelheid er af kan halen. De prijs voor deze schaal met hamburgers is €30,-
  • Verder is er nog een optie voor verse saucijs braadworsten. Deze is 2,5 kilo en kost 2,5 kilo x €8,-

Alles is verpakt per vleessoort met daarop een sticker met de benaming ervan. Zodat u de vleeshoeveelheid per portie naar wens kunt indelen en/of invriezen. Als er nog meer vragen zijn dan horen we het graag.

Groetjes, André van Dorresteijn, 06 51180889″

Wij hadden vorig keer de saucijsen, deze keer wordt het een 12.5kg pakket…

Meer lezen over ons bezoek bij André in april 2016.

Share

Oogsthulp nodig? Te veel appels/pruimen?

Hallo Soesters!

Misschien heeft u een overvolle pruimenboom in de tuin staan en te wenig puf om alles te oogsten? Ligt er fruit op de grond te rotten?

Wij willen graag u met de oogst helpen, en een deel van de oogst gebruiken voor EetbaarSoest-activiteiten.

Wij komen langs met de fietskar en een paar emmers en helpt u te oogsten, en de beschadigde fruit nemen we ook mee om te komposteren. Opgeruimd tuin een keer in de week – gratis!

Geinteresseerd?

Bel Göran op 06 53885037

Te veel pruimen? - foto Prunus domestica ‘Luisa' - Daleys Fruit
Te veel pruimen? – foto Prunus domestica ‘Luisa’ – Daleys Fruit
Share

20 augustus – op Soester Boerenmarkt 9-13 uur

Wij komen met EetbaarSoest op Soester Boerenmarkt op zaterdag 20 augustus om meer te vertellen over duurzaam eten, en we nemen wat lokale lekkernijen mee om te proeven.

We hebben ook meer informatie over de workshops van de herfst 2016.

2016-08-12 10_13_39-Google Afbeeldingen resultaat voor http___www.biojournaal.nl_nieuws_2015_0323_So
Soestermarkt op Soest Zuid. (Foto van Biojournaal.nl – tegenwoordig is het 9.00-13.00 elke zaterdag)

 

Erik en Jonatan zijn er ook met hun aanbod als je een sla-boom wilt kopen!

Sla-boom voor in je eigen tuin.
Sla-boom voor in je eigen tuin.
Share

Duizendknoop overal? Eet hem op!

In Soest groeit er op steeds meer plekken de gevreesde “exotische” woekeraar Japanse Duizendknoop. Het is een mooi tuinplant die werd geintroduceerd via tuincentra in de jaren 90, en heeft het zo goed hier dat hij zich verspreidt als een plaag.

Er is een ingewikkelde intellectuele discussie wat we eigenlijk zouden moeten doen met “invasieve exoten”, maar in de hedendaagse praktijk komt het op neer dat veel mensen doen wat ze kunnen om de duizendknoop weg te krijgen. In sommige gemeentes wordt het zelfs met gif gewerkt in parken en plantsoenen om de duizendknoop te lijf te gaan. Op sommige plekken met varkens.

De duizendknoop is een bijzondere plant die veel zonne-energie vangt en in een groot wortelstelsel spaart om ondergronds zijn leefgebied te vergroten. De wortelknopen in de grond zijn misschien duizend – het voelt in ieder geval zo als je hem probeert op te graven.

Je kunt hem ook opeten.

In het voorjaar (en de eerste weken na een goede terugsnoeiactie) komen er honderden kleine scheuten uit de grond. Als je ze plukt met een lengte van 15-30 cm zijn ze nog zo zacht dat je de stengel makkelijk in de lengte af kan trekken. Verwijder de bladeren en gebruik de stengel als rabarber!

In Oost-Azie, waar de duizendknoop wild voorkomt, en zelfs wordt verbouwd als groente, wordt duizendknoop gebruikt als een vriszure groente, meestal gewokt. (En uit de wortel maakt men medicijnen tegen de ziekte van Lyme.) Wij kunnen onze oer-Hollandse rabarberrecepten gebruiken voor kruimeltaart, jam of nootjesgebak.

Hier een paar foto’s van De Bergjes, waar gemeente Soest deze woekeraar probeert in toom te houden. Help je mee? Eet hem op!

IMG_4713

Duizendknoop bij "De Bergjes" tussen Soest en Soesterberg. Perfect om nu te plukken!
Duizendknoop bij “De Bergjes” tussen Soest en Soesterberg. Perfect om nu te plukken!

Recept voor noten-duizendknoop-taartjes:
Oven aan op 200°C, voor 10 taartjes

200g hazelnoten (gehakt of als meel gekocht)
50g suiker
1 ei
100g gehakte duizendknopstengels + 10g suiker + 10 ml kokend water in een pan

Hazelnotenmeel + suiker + ei mengen, en in vormpjes leggen. Maak een kuiltje met een lepel op elke taartje. Duizendknoopstengelmix in het kuiltje, en dan alles in de oven.

Bakken in de oven, 10-12 min, tot dat de taartjes gaar zijn in het midden. Bij voorbeeld serveren met een bolletje ijs en een blad verse munt.

 

Heerlijke duizendknoop-notentaartjes!
Heerlijke duizendknoop-notentaartjes!

Waarschuwing!
Sommige gemeenten, o.a. Amersfoort, en op sommige particuliere percelen wordt gif (glyfosaat) gebruikt tegen deze plant. De plant ziet er zo uit, en dan moet je hem niet eten:

Glyfosaatgespoten duizendknoop (Den Dolder).
Glyfosaatgespoten duizendknoop (Den Dolder).
Share

Zomerbessen geplant in de Veenweide

We hebben een workshop over zomerbessen gegeven in de Veenweide. We hebben de verschillende bessenfamilies bekeken en 16 bessenstruiken en klimmers geplant. Kom volgende zomer langs om te proeven!

Bessen zijn lekker en barstvol voedingstoffen.

Informatie over bessen: Families, soorten en rassen: 2016-06-18 – Workshop Bessen v1.pdf

Samen maken we een fruitpark in de Veenweide
Samen maken we een fruitpark in de Veenweide
Klimmers onder de Tipee - druif en kiwibes
Klimmers onder de Tipee – 5 druiven en 2 kiwibessen
Kiwibes Actinidia arguta van de ras "Ken's Red". Het is een vrouwelijke plant die een mannelijke bestuiver nodig heeft. (Hebben we ook geplant - ras 'Weiki'.)
Kiwibes Actinidia arguta van het ras ‘Geneva’. Het is een vrouwelijke plant die een mannelijke bestuiver nodig heeft. (Hebben we ook geplant – ras ‘Weiki’.)
Frambozen - Rubus ideaus. Twee onbekende rassen van de tuinen van Matthijs en Goran. Één bekend - ´Hefa Herfsternte´ - geeft fruit in het najaar.
Frambozen – Rubus idaeus. Twee onbekende rassen van de tuinen van Matthijs en Goran. Één bekend – ´Hefa Herfsternte´ – geeft fruit in het najaar.
Kruisbes ‘Captivator‘ en jostabes 'Josta' horen tot de Ribes-familie, net als aalbes en zwarte bes.
Kruisbes ‘Captivator‘ (links) en jostabes ‘Jostaberry’ (rechts) horen tot de Ribes-familie, net als aalbes en zwarte bes.
Doornloze bramen hebben we ook geplant. Rubus fruticosus 'Thornfree' en 'Chester Thornless' staan langs de elzensingel.
Doornloze bramen hebben we ook geplant. Rubus fruticosus ‘Thornfree’ en ‘Chester Thornless’ staan langs de elzensingel.
Amerikaanse bosbes tussen de amerikaanse notenbomen. Vaccinium corymbosum 'Duke' en 'Jersey'.
Amerikaanse bosbes tussen de amerikaanse notenbomen. Vaccinium corymbosum ‘Duke’ en ‘Jersey’.
Share

De Lekkerste Linde van het Land

Vandaag gingen we naar Winterswijk om het Nationale Linde-arboretum te bezoeken. Daar groeien sinds 1993 verschillende lindesoorten en -rassen uit de hele wereld. Elk jaar komen er nieuwe bomen bij en de teller staat op 180+ bomen. De originele soortkeuze was gedaan door prof. Wybe Kuitert, dendroloog uit Wageningen.

Tilia heterophyllos - een leuke verrassing. Enorme bladeren.
Tilia heterophyllos – een leuke verrassing. Aziatische linde met enorme bladeren.

Alle lindebomen hebben eetbaar blad, maar er zijn grote verschillen in smaak en vorm. Bomen met eetbaar blad is een belangrijk onderdeel van een duurzaam voedselsysteem, wat we hard nodig hebben.

Wij hebben gemerkt dat hoe jonger en lichter het blad, hoe lekkerder het is, en dat de lei-linde’s heel veel vers blad blijven produceren.

Tilia cordata (winterlinde) met bijzonder blad - geselecteerd voor de sierwaarde.
Tilia cordata (winterlinde) met bijzonder blad – geselecteerd voor de sierwaarde.
Rondleiding van Henk Kip, van Stichting Nationaal Lindenarboretum.
Rondleiding van Henk Kip, van Stichting Nationaal Lindenarboretum.
De lindebomen zijn geplant op een waterwingebied van Vitens - een bijzonder schone locatie.
De lindebomen zijn geplant op een waterwingebied van Vitens – een bijzonder schone locatie.
Tilia oliveri - een blad met bite - iets voller in de smaak dan de gewone winterlinde.
Tilia oliveri – een blad met bite – iets voller in de smaak dan de gewone winterlinde. Het blad is bijna wit aan de onderzijde.
Lei/heg/tunnel-snoei is niet alleen sierlijk, maar geeft de boom een impuls om nieuw blad te produceren de hele zomer.
Lei/heg/tunnel-snoei is niet alleen sierlijk, maar geeft de boom een impuls om nieuw blad te produceren de hele zomer.

Volgende keer gaan we iets vroeger in het seizoen proeven. Dit jaar was er een hele korte periode met vers/mals blad, die we misschien hebben gemist wat betreft de grotere bomen.

We hebben twee belangrijke conclusies getrokken:

  1. De groeivorm is belangrijk – knotten/lei-form snoeien geeft lekkere blad tijdens een langere periode.
  2. De winterlinde-zaailingen die we in Soest hebben groeien zijn net zo lekker als de andere exotische soorten en rassen die we hier hebben geproefd. Daarom kunnen we meteen door met selecteren van lekkere individuën van zaailingen van de gewone winterlinde. In oktober gaan we veel zaad versamelen van onze favoriete bomen!
Share

Lekker gegeten van de bomen

Vandaag hebben we een workshop over bomen met eetbaar blad – “slabomen” gegeven. De winterlinde vond iedereen lekker, en de bijzondere gebakken-ui-smaak van de Chinese Toon was een favoriet.

Het blad kan rauw gegeten worden of "geblancheerd" - even in heet water ondergedompeld.
Het blad kan rauw gegeten worden of “geblancheerd” – even in heet water ondergedompeld.

Hier is de workshop informatie met informatie en links:

PDF: 2016-05-21 – Workshop Slaboom

Erik heeft ook een paar slabomen verkocht.

Erik en Jonatan verkopen slabomen
Erik en Jonatan verkopen slabomen

Lees meer op www.slaboom.nl.

Share

De slaboom is bijna beroemd?

Gisteren was het thema bij de ledenavond van de bank “Duurzaam eten en proeven” – een smaak-experience. Goran was er om meer te vertellen over onze activiteiten en had een paar slabomen mee – bomen met eetbaar blad.

De hooftspreker en duurzaamheidsgoeroe was Helga van Leur – ook bekend van RTL Nieuws. Helga is ook een ambassadeur van de Nationale Boomfeestdag – een belangrijk initiatief om meer bomen te planten in Nederland.

We hebben over de mogelijke duurzame toekomst gesproken en ze heeft van ons een slaboom cadeau gekregen:

Samen eten van de slaboom
Samen proeven van de slaboom
Share

Lekker lokaal vlees: vandaag geslacht – dinsdag 24 mei om op te halen

Deze mooie koe wordt vandaag geslacht - en u kunt een deel van kopen.
Deze mooie koe wordt vandaag geslacht – en u kunt een deel van kopen.

Één van de “dames van Insingerstraat” gaat vandaag haar laatste reis maken, na een lekker leven op de weilanden rond Soest. Één slechte dag in een leven.

Onze kinderen weten waar de hamburgers en roulade vandaan komen, en het is voor ons een waardevolle binding met de dorp waar we wonen. Niet iedereen eet vlees, voor verschillende redenen, maar als je toch kiest voor om vlees te eten is het fijn te weten dat er geen sojabonen uit Brazilië te pas zijn gekomen in de teelt.

André van Dorresteijn laat weten dat iedereen een vleespakket kan bestellen (bel hem op 06 51180889 voor zondag 22 mei om te laten weten wat je wenst).

Volgens André:

Vleespakket of Hamburgerpakket of Saucijzen?

  • Het vleespakket bestaat uit het volgende:

-Braadlap
-Riblap
-Biefstuk
-Entrecote
-Gehakt
-Tartaar
-Rosbief
-Schenkel
-Poulet
-Rollade
Dit zit in pakketten van ±12,5 kilo à €10,50 per kilo of dubbelpakketten van ±25 kilo à €9,50

  • Er is ook een optie voor extra hamburgers: enkel gekruid of gekruid en gepaneerd.
    Deze hamburgers zitten verpakt op een schaal van 30 hamburgers zodat u er elke keer na behoefde de hoeveelheid er af kan halen. De prijs voor deze schaal met hamburgers is €30,-
  • Verder is er nog een optie voor verse saucijs braadworsten. Deze is 2,5 kilo en kost 2,5 kilo x €8,-

Alles is verpakt per vleessoort met daarop een sticker met de benaming ervan. Zodat u de vleeshoeveelheid per portie naar wens kunt indelen en/of invriezen. Als er nog meer vragen zijn dan horen we het graag.

Groetjes, André van Dorresteijn, 06 51180889″

Wij hadden vorig keer de hamburgers, deze keer wordt het saucijzen…

Meer lezen over ons bezoek bij André in april 2016.

Share

21 mei – Sla-bomen – gratis workshop

We gaan bomen met eetbaar blad opzoeken en proeven. Vooral de verschillende soorten en rassen van de linde zijn lekker en voedzaam.

We gaan verschillende bladeren plukken en proeven, en een klein sla-workshop “boom-sla” doen.

DSC00813

De meest duurzame manier van eten produceren is op bomen. Bomen verrijken de bodem en verbeteren de waterhuishouding, en ze vangen ook nog CO2 uit de lucht. Daarom willen we zoveel mogelijk van bomen eten. Het is ook nog heel lekker!

– aanmelden op info@eetbaarSoest.nl

Zoals altijd is het gratis – en het is een samenwerking tussen EetbaarSoest en IVN Eemland.

Erik en Jonatan verkopen ook sla-bomen, voor op je balkon of in je eigen tuin. Sla zonder slakken!

Share

Lekker Lokaal Soesters Vlees

De workshop op 23 april over Duurzaam Eten had als thema “Duurzaam Vlees”. We gingen op bezoek bij boer André van der Dorresteijn op Insingerstraat. Hij is één van de kleinschaligere vleesveeboeren in Nederland. De koeien grazen extensief op weilanden rondom Soest de hele zomer. Het is een echt familiebedrijf waar iedereen meehelpt op haar/zijn manier.

De koeien zijn Blondes d’Aquitaine, een robuust en rustig ras, die relatief makkelijk kalveren en bij elkaar blijven. De stieren Joost en Jupiter zijn indrukwekkend groot, en verbazingwekkend rustig.

In juni kunnen we weer rundvlees kopen rechtstreeks van de boer. Als je een vleespakket wilt kopen, neem graag contact op met André op 06 51180889!

André vertelt over zijn boederij en de veranderingen.
André vertelt over zijn boederij en de veranderingen, hoe de koeien het steeds beter hebben en hoe het steeds ingewikkelder wordt met wet/regelgeving.

 

In juni gaat de koe in het midden, die naar ons kijkt, geslacht worden.
In juni gaat de koe in het midden, die naar ons kijkt, geslacht worden.

 

André vertelt over de nieuwe fosfaatregels en de nodige administratie.
André vertelt over de nieuwe fosfaatregels en de nodige administratie.
Nieuwe stier: Joost van de Woestehoeve - misschien de liefste vader ooit?
Nieuwe stier: Joost van de Woestehoeve – misschien de liefste vader ooit?

 

Het is nog niet een biologische boerderij, op sommige van de weilanden worden (on)kruiden bestreden met chemische middelen. Het is een kwestie van genoeg grasgroei zodat er genoeg groeit voor de koeien – en het dilemma rondom kosten en opbrengsten. Het vleesprijs is nog veel te laag…

Share

Meerjarige groenten gezaaid en bessen gestekt!

We hebben de maart-workshop in stralend zonneschijn afgerond op de NLDoet-dag. Deze keer hebben we wat meerjarige groenten gezaaid en bessenstruiken gestekt.

Meerjarige groenten zijn interessant in meerdere opzichten. Ten eerste omdat ze het hele jaar zonlicht kunnen vangen en in de wortels opslaan voor de volgende groeiseizoen. Daarom kunnen ze heel vroeg in het jaar blad vormen en de lentesalade verzorgen (brandnetels en snijbiet bijvoorbeeld kunnen we nu al plukken). Ten tweede omdat de bodem ongestoord blijft jaar na jaar en de ecologische rijkdom toe kan nemen. Eenjarige planten in een gespitte perk leiden tot verarmen van de bodem, en het is noodzakelijk om nieuwe vruchtbaarheid (kompost) toe te voegen. Meerjarige planten hebben dat minder nodig.

Wij hebben artishoke, asperge, aardkastanje en zevenjaarsspinazie gezaaid, en als ze groter worden krijgen ze een vaste plek op de hugelbed tussen de notenbomen.

Meerjarige groenten in potten om groot te worden voor uitplanten.
Meerjarige groenten in potten om groot te worden voor uitplanten.

We hebben ook drie bessenstruiken gestekt; takken afgeknipt en in arme aarde gestopt, zodat ze kunnen wortelen. We hebben nu zilverbes (Eleagnus umbellata), amerikaanse kruisbes (Ribes odoratum) en aronia (Aronia melanocarpa) gestekt van verschillende wilde en tamme struiken.
(de leverancier met de beste rassen die wij hebben kunnen vinden is Arborealis – we raden aan om te kopen van hun “voedselbospagina”: http://voedselbos.arborealis.nl/)

Stekkies van bessenstruiken, staan nu in de schaduw in de relatief vochtige kas.
Stekkies van bessenstruiken, staan nu in de schaduw in de relatief vochtige kas.

We hopen dat ze het allemaal gaan doen – en dan kunnen we vanaf volgend jaar oogsten!

Hugelbed, hier komen de meerjarige groente-planten te staan.
Hugelbed, hier komen de meerjarige groente-planten te staan.
Share

Het Derde Erf – Meer dan Melk

Dit is het eerste interview in een serie over de voedsel-professionals in Soest. Met deze interviews wil EetbaarSoest meer inzicht geven in hoe en waar ons eten groeit, en wie de mensen zijn die ons kunnen voorzien van lekker en lokaal voedsel. We beginnen bij de (tot nu toe) enige biologische boerderij in Soest op een frisse vrijdag ochtend in februari.

“Diversiteit in de dieren – daar worden ze sterker van.”, zeggen Corine en Joop Wantenaar, boeren op Het Derde Erf, de enige biologische boerderij van Soest. “Er zit van alles erin, Holstein, Fries, Groninger blaarkop, MRIJ, Montbeliarde en de laatste jaren Fleckvieh, een goede dubbeldoel-ras. Ze zijn rustig en goed voor melk én vlees.” Corine en Joop werken met een eigen visie op de natuur; zo doen ze wat ze kunnen om de koeien de ruimte te geven om zo veel mogelijk koe te zijn. De koeien hebben veel plek en lopen rond met hun eigen horens erop (ze worden niet ont-hoornd zoals op veel melkveehouderijen).

Sinds bijna twintig jaar zijn ze biologisch aan het boeren, ondermeer gecertificeerd biologisch (Skal) en sinds 2002 biodynamisch (Demeter), met als belangrijkste voordeel een gezondere bodem en gezondere dieren, dankzij ondermeer het mineraalrijkere gras. Biologisch boeren betekent onder andere dat de graslanden waar de koeien grazen kunstmestvrij en bestrijdingsmiddelvrij zijn. Het is wel soms ingewikkeld met pachten van de overheid, waar éénjaarcontracten gebruikelijk zijn.

“De veertig koeien, plus twintig kalveren en pinken, lopen zoveel mogelijk buiten. De melkkoeien 8 tot 9 maanden minimaal 8 uur per dag. Aan het eind van de dag komen de koeien naar huis, waar ze sinds 2009 door de melkrobot gemolken worden op het moment dat ze daar behoefte aan hebben”, zegt Joop, en voegt toe: “Veertig koeien, dat is een goede grootte, we willen niet groter.” In plaats van meer koeien zijn ze bezig om zich te verbreden, door steeds nieuwe activiteiten toe te voegen aan de boerderij.

De kalfjes
De kalveren smullen van het licht melkgezuurde gras.

Hoeveel voedsel komt hier vandaan?
De hoofdproductie van het boerderij is de biologische melk, ongeveer 200.000 liter/jaar. Het klinkt heel veel, en het is genoeg voor ongeveer 2.000 doorsnee Nederlanders. Met de consumptiepatroon van vandaag zou ongeveer 4% van het Soester melk/zuivel-consumptie van Het Derde Erf kunnen komen. (Of om het anders te formuleren – we hebben ongeveer 25 boerderijen zoals deze om Soest te voorzien van zuivel.)

Het bedrijf van Joop en Corine heeft meerdere poten; behalve de melk verkopen ze vlees en eieren van hun honderd vrijlopende buitenkippen. Daarnaast heeft Corine een lichttherapiepraktijk en ze zorgen voor een aantal mensen met dagbesteding als erkende zorgboerderij.

Slimme
Buitenkippen – slimme vogels met een eigen ondergrondse tunnelpassage naar hun nachthok

Alsof dat niet genoeg is, werkt Joop samen met Gryt de Jong en Jos van Hofslot aan een groentepakkettuin. Achter op het erf vind je “Groentetuin Birkenhof”, een biologische CSA (Community Supported Agriculture). Dit betekent dat mensen deelnemer kunnen worden voor een vast bedrag en samen met de tuinder kiezen wat er geteeld gaat worden. De deelnemers zijn ook welkom om mee te helpen in de tuin en ze delen de oogst. (Stuur een mail aan Gryt de Jong als je interesse hebt. –Later in het jaar, hopen we op een aparte interview over Birkenhof.)

Joop
Joop Wantenaar, vierde generatie boer op Het Derde Erf, met veel ideeën voor de toekomst.

Joop is altijd bezig om meer te leren, van andere biologische boeren en tuinders, en van eigen onderzoeken om nieuwe ideeën uit te proberen. Dit jaar wordt een deel van de groentetuin omgebouwd met “permacultuur”-principes om te zien hoe goed dat werkt.
Hij heeft ook plannen om de kippen nog vrijer te laten lopen op het land, met een mobiel kippenhok. Joop heeft ook ideeën over agroforestry, waar koeien toegang hebben tot grasland én bosomgeving voor nog meer variatie in voedsel en microklimaat.

We kijken naar uit om terug te komen om te volgen hoe Het Derde Erf zich ontwikkelt in de komende jaren – een boerderij met meer dan melk!

Nieuw
Nieuw voor 2016: Deel van de tuin wordt omgebouwd met “permacultuur”.

Jij kunt ook melk drinken van de koeien van Het Derde Erf. Hierbij kan je kiezen tussen melk uit een pak of koop direct van de melktap op de boerderij. Neem een fles mee en tank: 1 euro voor 1 liter rauwe melk. Je kunt vaak ook eieren kopen. Donderdag-zaterdag is het café open in de schaapskooi voor een kopje koffie en gezonde taartpunt.
Fiets/rij langs op de Birkstraat 125, tussen Soest en Amersfoort.
Lees meer op www.HetDerdeErf.nl

Interview voor EetbaarSoest.nl – 2016-02-26 – Göran Christiansson

Share

EetbaarSoest in de krant

[uit de “Gooi en Eemlander” 22 februari 2016]

 

SOEST – De vele duurzame initiatieven die Göran Christiansson in de wijk Klaarwater onderneemt, leverde hem vorig jaar al bijna de titel de Beste Buur van Nederland op. En nog steeds zit de Soester niet stil en steekt hij de handen uit de mouwen om in Soest openbaar eetbaar groen te realiseren.

Door Hedwig Zwanikken


,,Mijn plannen komen allemaal voort uit duurzaamheid”, legt Christiansson uit. ,,Hoe kunnen we zo met de aarde omgaan, zodat we de beschaving door kunnen zetten? De aarde zal blijven bestaan, maar of dat met of zonder mensen is, is de vraag”, zegt de in Zweden geboren Soester. ,,Het belang om klimaatverandering tegen te gaan, kent iedereen wel. Maar dat de industriële landbouw veel problemen veroorzaakt, weten veel mensen niet. Samen met een aantal vrienden dacht ik: hoe kunnen we dit aan gaan pakken? En hoe krijgen we het op de agenda? Alle kleine stapjes helpen, dus pakken we het lokaal aan.”

Buurtfruit

Vorig jaar richtte Christiansson samen met buurtgenoten ’Buurtfruit’ op. Zo’n honderd meter van z’n huis ligt de kleine moestuin. ,,Iedereen uit de buurt mag gebruik maken van dit fruit”, vertelt hij, terwijl hij een blikje bier dat rondzwerft op de naastgelegen parkeerplaats oppakt om het op te ruimen. ,,Er staat van alles in. Sla, een appelboom, olijven. Wat zo leuk is, is dat je je verbonden voelt met de fysieke grond onder je, maar ook met elkaar. We zijn nu met de gemeente aan het bekijken of we dit niet in elk park in Soest kunnen maken.” En ambitieus als de Soester is, heeft hij nog meer plannen. ,,We zijn met verschillende partijen aan het praten om bomen bij het asielzoekerscentrum in Soesterberg te plaatsen. Ik hoop dat het gaat lukken. Het is zo’n zielloze plek. Het is voor de bewoners leuk om samen te doen en ze voelen zich dan misschien ook wat meer verbonden met de plek”, legt hij uit. ,,Ik wil ook graag een ecologische boomgaard realiseren. We zijn nog op zoek naar een stuk land waar we fruit- en notenbomen kunnen planten. Mijn droom is dat mensen steeds meer lokale producten gaan eten”, zegt Christiansson. ,,De noodzaak om dat te gaan doen is moeilijk uit te leggen aan mensen. Kijk maar naar buiten. Het ziet er bij ons allemaal prachtig uit. Maar mensen hebben niet door dat wat we hier consumeren ontzettend grote gevolgen heeft voor de landen waar het geproduceerd wordt.”

Zelfgemaakte en lokale producten kom je bij de enthousiaste Soester in huis genoeg tegen. Zo staat er een fles zelfgemaakte cider op tafel en komen de notenkoekjes net de oven uit. Buiten staat, ja, het bestaat echt, een heuse sla-boom en hangt een boomstammetje waar paddenstoelen aan groeien. Christiansson geeft ook workshops over duurzaamheid en eetbaar groen. ,,We gaan er bijvoorbeeld op uit om berkensap te tappen of om te snoeien. Zo kunnen we er samen iets aan doen.”

Meer informatie over de workshops is te vinden via: www.eetbaarsoest.nl

 

[(c) Gooi en Eemlander – bedankt voor de toestemming om hier te mogen plaatsen!]

Share

Wij zijn net regenwormen

Iedereen die een moestuin heeft is superblij met regenwormen. Niemand klaagt erover dat er teveel regenwormen zou kunnen zijn in de wereld. Regenwormen zijn een soort superhelden, die hun eten omtoveren in bijzonder vruchtbare mest. Regenwormen helpen hun omgeving met activiteiten (tunnels maken, dood plantmateriaal eten, mest poepen) die de bodem verrijken.

Wij mensen kunnen net zo goed zijn als regenwormen voor onze omgeving, hoorde ik Joseph Simcox zeggen in een interview vandaag.

Wat een bijzondere kijk naar de problematiek rondom 9 miljard mensen op de aarde, dacht ik, vooral tegenover hoe de industriële landbouw het probleem presenteert. Toen bedacht ik me – het komt door de mentale concepten die we hebben van de school, bijvoorbeeld van plaatjes van voedsel-ketens:

Voedselketen met eenrichtingsverkeer (illustratie van LakeMichiganFoodWeb.wikisources.com)
Voedselketen met éénrichtingsverkeer (illustratie van LakeMichiganFoodWeb.wikisources.com)

Het zijn plaatjes waar pijlen één kant op gaan. Alles eindigt bij de mens (en de arend). Wij zetten traditioneel onszelf, mensen, bovenop de voedselpyramide. Soms voor landbouw: kunstmestfabriek -> graan -> varken -> mens

Dit soort plaatjes zijn vooral functioneel om “bio-accumulatie” van DDT en kwik te begrijpen, maar niet om het kringloop van nutriënten te beschrijven.

(Wij en de arends produceren net zoveel excrementen als de regenwormen.)

Een veel betere plaatje beneden (waar wij een mens kunnen zetten op de plaats van de zeehond).

Voedselweb in zee (van www.ecomare.nl) (eenrichtingsverkeer!)

Voedselweb in zee met nutriënten-kringloop (illustratie van www.ecomare.nl)

Een voorwaarde is natuurlijk dat wij, net als de regenwormen, in de buurt van waar we ons voedsel verbouwen excreëeren, zodat de kringloop kan sluiten.

Mens – in de kringloop of niet (illustratie van humanurehandbook.org)

Hier in Soest wordt ons rioolwater naar de verwerkingsstation richting Baarn gestuurd, waar het waterschap het verwerkt.

Volgens ons waterschap: “De hoeveelheid fosfaat in gebruikt water in Nederland is bijvoorbeeld ongeveer gelijk aan de totale kunstmestbehoefte.” (overigens vrij logisch, als we de kringloop sluiten…) Vervolgens zeggen ze te willen meewerken in de kringloop: “Zo kunnen bijvoorbeeld zakken met mestkorrels worden uitgedeeld, die de ‘eigen’ afvalwaterzuiveringsinstallatie zijn geproduceerd.”.

Ik heb al gemaild om te vragen wanneer ik een zak kan komen ophalen – wordt vervolgd…


 

Hallo Waterschap Vallei en Veluwe,

Ik las in uw visiedocument “Natuurlijk Ontwikkelen” dat wij als burgers/leveranciers ook binnenkort zakken mestkorrels kunnen ophalen.

p.18: “Zo kunnen bijvoorbeeld zakken met mestkorrels worden uitgedeeld, die de ‘eigen’ afvalwaterzuiveringsinstallatie zijn geproduceerd.”

Wanneer zou ik een zak mestkorrels kunnen komen ophalen?

Met vriendelijke groeten,

Goran Christiansson, Soest


Update 22 Feb 2016: Ik kreeg een vriendelijk mail terug met het verzoek om te bellen. Wim van Vilsteren vertelde dat de mensmestkorrels sinds kort uit de Amersfoortse rioolinstallatie stromen. Fosfaat wordt gekristalliseerd in de vorm van struviet, perfect voor planten. Helaas zit de huidige regelgeving/beleid in de weg en het is momenteel niet toegestaan om mensmestkorrels te gebruiken in Nederland. Daarom gaan ze allemaal naar Duitsland waar ze meer vooruitstrevend zijn. Tijd om te lobbyen voor beleidsverbetering?


 

Het is ook in principe mogelijk om de compostering thuis te doen, maar dat durven we nog niet aan in ons rijtjeshuis. Één die het wel durft is Nick Ritar in Australië, met een leuke TEDx talk.  Er is ook een entusiast in Nederland die het promoot – Fedde Jorritsma in Groningen – en hij geeft ook cursussen. Misschien dit jaar een cursus doen…

 

Share

Voedsel Anders conferentie 2016

De natuur versterken en tegelijk gezond eten verbouwen – hoe doe je dat?

Op 12-13 februari kwamen wetenschappers en boeren, consumenten en beleidsmakers bijeen op de “Voedsel Anders”-conferentie in Wageningen. We waren er om de laatste vorderingen in de “agro-ecologie” te bespreken en ervaringen te delen.

Eregasten waren Vandana Shiva (Indiase wetenschapper/boerin/auteur) en Herman Kok (biologisch melkveehouder uit Hoogland). Pioniers, die tegen de stroom liepen en lieten zien wat mogelijk was. Nu zijn er jonge “Toekomstboeren” die het nog beter proberen te doen, én ecologisch beter én economisch beter. Een lokaal voorbeeld is Janneke Steenmans die de biologische tuinderij “De Groene Steen” in De Bilt runt.

Janneke Steenmans van tuinderij "De Groene Steen" in De Bilt (rechts)
Janneke Steenmans van tuinderij “De Groene Steen” in De Bilt (rechts)

Ik vond de presentatie over ecologische boomgaarden (“agro-forestry” en “voedselbossen”) zeer interessant. Het is een productiemethode met zeer hoge natuurwaarden. In plaats van mono-culturen van eenjarige gewassen zoals in de gangbare landbouw worden meerjarige planten en bomen van meerdere soorten op één perceel verbouwd. Bijvoorbeeld appel + kastanje + hazel + gras voor vleeskoeien in stroken langs elkaar heen. Eetbare houtwallen tussen weilanden voor vee.
Er zijn nu meerdere initiatieven gaande in Nederland en België, en ik hoop de ontwikkelingen te kunnen volgen in de komende jaren. Biologen zijn actief om de soortrijkdom te kwantificeren en de verbeteringen over tijd in kaart te brengen, zodat we beter weten welk invloed op de natuur deze praktijk heeft.

DSC09326_kees_van_veluw
Onderzoeker Kees van Veluw (Wageningen UR en Louis Bolk Instituut) vertelt over bomen die de grond vruchtbaarder maken en tergelijk het rendement omhoog brengen.

Er was ook een plenaire presentatie van Irene Cardoso, professor bodemkunde uit Brazilië, die me pakte. Ze liet zien hoe de bodem in Brazilië verschraalt door soja-teelt voor export naar Nederland – voor veevoer. Nederland is (op één na) de grootste sojakoper van Brazilië.
Cardoso bracht het heel dichtbij, welke consequenties het heeft daar, om hier niet-biologische melk te drinken. Door hier iets meer te betalen voor bio-melk kunnen we de natuur 10000 km verderop positief beïnvloeden.

Over twee jaar wordt de volgende “Voedsel Anders”-conferentie gehouden, kom je mee?

Lees/zie meer:

Conferentie: www.VoedselAnders.nl

Documentaire over Herman Kok: http://www.npo.nl/artikelen/2-doc-de-kleine-oorlog-van-boer-kok

Iets meer over voedselbossen: www.foodforestry.nl

Wageningen UR Orion voor de plenaire lezingen.
Wageningen UR Orion voor de plenaire lezingen.
Vandana Shiva kwam vertellen over de "Monsanto-Tribunal".
Vandana Shiva kwam vertellen over de “Monsanto-Tribunal”.
Share