We hebben afgelopen week rondgelopen in Park Honsbergen samen met Marlein Smith en Gerard Wallet van gemeente Soest om geschikte plekken te vinden voor fruit- en notenbomen. We hebben drie geschikte locaties gevonden voor de volgende bomen en struiken. Ondertussen hebben we ook een Groen-aan-de-Buurt subsidie van provincie Utrecht gekregen, voor plantgoed, kompost en informatieborden.
In de komende weken gaan we met de dichtsbijwonende buren spreken om te kiezen welke fruit en notenbomen we gaan kiezen. Wat heb jij het liefst?
Hier een overzichtskaart met de plantplekken:
Park Honsbergen met de drie locaties waar we fruit kunnen aanplanten deze winter.
Locatie A – dichtbij de peuterspeelzaal
Niet ver van de peuterspeelzaal – hier passen drie bomen. Wellicht walnoot?
Locatie B – langs de rand van de tegels
Langs de rand van de tegels is er plek voor lagere fruitstruiken. Blauwe bes? Framboos?
Locatie C – dichtbij de eerste Buurtfruit
Naast de tuin van familie Simonis is er een geschikte plek voor drie kleinere bomen. Abrikoos, misschien?
Wil jij ook fruit in een Soester park dichtbij jouw huis? We hebben een stappenplan ontwikkeld samen met Gerard Wallet van gemeente Soest. Als je hulp nodig hebt, bel met Göran op 06 53885037.
In Soest groeit er op steeds meer plekken de gevreesde “exotische” woekeraar Japanse Duizendknoop. Het is een mooi tuinplant die werd geintroduceerd via tuincentra in de jaren 90, en heeft het zo goed hier dat hij zich verspreidt als een plaag.
Er is een ingewikkelde intellectuele discussie wat we eigenlijk zouden moeten doen met “invasieve exoten”, maar in de hedendaagse praktijk komt het op neer dat veel mensen doen wat ze kunnen om de duizendknoop weg te krijgen. In sommige gemeentes wordt het zelfs met gif gewerkt in parken en plantsoenen om de duizendknoop te lijf te gaan. Op sommige plekken met varkens.
De duizendknoop is een bijzondere plant die veel zonne-energie vangt en in een groot wortelstelsel spaart om ondergronds zijn leefgebied te vergroten. De wortelknopen in de grond zijn misschien duizend – het voelt in ieder geval zo als je hem probeert op te graven.
Je kunt hem ook opeten.
In het voorjaar (en de eerste weken na een goede terugsnoeiactie) komen er honderden kleine scheuten uit de grond. Als je ze plukt met een lengte van 15-30 cm zijn ze nog zo zacht dat je de stengel makkelijk in de lengte af kan trekken. Verwijder de bladeren en gebruik de stengel als rabarber!
In Oost-Azie, waar de duizendknoop wild voorkomt, en zelfs wordt verbouwd als groente, wordt duizendknoop gebruikt als een vriszure groente, meestal gewokt. (En uit de wortel maakt men medicijnen tegen de ziekte van Lyme.) Wij kunnen onze oer-Hollandse rabarberrecepten gebruiken voor kruimeltaart, jam of nootjesgebak.
Hier een paar foto’s van De Bergjes, waar gemeente Soest deze woekeraar probeert in toom te houden. Help je mee? Eet hem op!
Duizendknoop bij “De Bergjes” tussen Soest en Soesterberg. Perfect om nu te plukken!
Recept voor noten-duizendknoop-taartjes: Oven aan op 200°C, voor 10 taartjes
200g hazelnoten (gehakt of als meel gekocht)
50g suiker
1 ei
100g gehakte duizendknopstengels + 10g suiker + 10 ml kokend water in een pan
Hazelnotenmeel + suiker + ei mengen, en in vormpjes leggen. Maak een kuiltje met een lepel op elke taartje. Duizendknoopstengelmix in het kuiltje, en dan alles in de oven.
Bakken in de oven, 10-12 min, tot dat de taartjes gaar zijn in het midden. Bij voorbeeld serveren met een bolletje ijs en een blad verse munt.
Heerlijke duizendknoop-notentaartjes!
Waarschuwing!
Sommige gemeenten, o.a. Amersfoort, en op sommige particuliere percelen wordt gif (glyfosaat) gebruikt tegen deze plant. De plant ziet er zo uit, en dan moet je hem niet eten:
Vandaag gingen we naar Winterswijk om het Nationale Linde-arboretum te bezoeken. Daar groeien sinds 1993 verschillende lindesoorten en -rassen uit de hele wereld. Elk jaar komen er nieuwe bomen bij en de teller staat op 180+ bomen. De originele soortkeuze was gedaan door prof. Wybe Kuitert, dendroloog uit Wageningen.
Tilia heterophyllos – een leuke verrassing. Aziatische linde met enorme bladeren.
Alle lindebomen hebben eetbaar blad, maar er zijn grote verschillen in smaak en vorm. Bomen met eetbaar blad is een belangrijk onderdeel van een duurzaam voedselsysteem, wat we hard nodig hebben.
Wij hebben gemerkt dat hoe jonger en lichter het blad, hoe lekkerder het is, en dat de lei-linde’s heel veel vers blad blijven produceren.
Tilia cordata (winterlinde) met bijzonder blad – geselecteerd voor de sierwaarde.Rondleiding van Henk Kip, van Stichting Nationaal Lindenarboretum.De lindebomen zijn geplant op een waterwingebied van Vitens – een bijzonder schone locatie.Tilia oliveri – een blad met bite – iets voller in de smaak dan de gewone winterlinde. Het blad is bijna wit aan de onderzijde.Lei/heg/tunnel-snoei is niet alleen sierlijk, maar geeft de boom een impuls om nieuw blad te produceren de hele zomer.
Volgende keer gaan we iets vroeger in het seizoen proeven. Dit jaar was er een hele korte periode met vers/mals blad, die we misschien hebben gemist wat betreft de grotere bomen.
We hebben twee belangrijke conclusies getrokken:
De groeivorm is belangrijk – knotten/lei-form snoeien geeft lekkere blad tijdens een langere periode.
De winterlinde-zaailingen die we in Soest hebben groeien zijn net zo lekker als de andere exotische soorten en rassen die we hier hebben geproefd. Daarom kunnen we meteen door met selecteren van lekkere individuën van zaailingen van de gewone winterlinde. In oktober gaan we veel zaad versamelen van onze favoriete bomen!
Tamme kastanjes, gepoft in de oven, geeft een heerlijk herfstsfeer in huis! Gelukkig groeit er in Soest best wel veel tamme kastanjebomen (Castanea sativa) verspreid over ons dorp en de bossen omheen.
Kastanjebomen bij Chalonhof. Nu rijp!
Pluktips:
Pluk van de grond. De noten vallen naar beneden als ze eetrijp zijn.
De eerste week komen “lege” bolsters. Als de noten heel klein zijn – kom volgende week terug.
Handschoenen aan om de bolsters te plukken ende noten uit te pulken.
Harde wind in de nacht? – Loop langs in de ochtend!
Kooktips:
Insnijden in het bruine schil, 10-15 mm
Roosteren in de oven, 200 graden, 10 minuten ongeveer. Proef om te kijken of de smaak goed is, misschien moeten ze iets langer.
We hebben een aantal van de tamme kastanjebomen in Soest op de kaart gezet voor iedereen te plukken:
http://plukdestad.nl/kaart.html
We hebben een theetuin ingericht bij de Duurzaamheidscentrum Veenweide. Volgende keer als je langskomt, neem gerust een handvol blaadjes en componeer je eigen kruidenthee.
Er staat nu pepermunt (Mentha x piperita), gouden oregano (Origanum vulgare ‘Aurea’), marokkaanse munt (Mentha spiccata), citroenmelisse (Melissa officinalis) en bosaardbeitjes (Fragaria vesca). Allemaal meerjarige planten die zich snel vermeerderen in de rijke compost die we hier maken. (Helaas mogen we de beschikbare paardenmest niet mengen in de compost vanwege regelgeving, maar misschien is er een weg – als je tips hebt, laat graag weten!)
Sebastiaan bouwt de border.Theetuinplantjes – geniet ervan!
Er zijn veel eetbare bloemen. In het voorjaar komen de zalig geurende magnoliabomen vroeg in de bloei. Deze witte bloemen fleuren de straat op in een paar korte weken voordat ze langs de weg woelen in bruine slierten. Een veel beter einde kunnen deze bloemen hebben in de salade. De witte bloemblaadjes zijn eetbaar en ook nog lekker. Wij mengen graag een paar handen vol witte blaadjes samen met de sla. Ze geven de salade een friszure smaak en breken het groene af met hun wit-roze kleur.
Een magnoliaboompje draagt tientallen bloemen, genoeg om ook van te eten.
Je kunt ook magnolialimonade maken door de blaadjes in water te weken, net als wanneer je vlierbloesemsap trekt.
Andere lekkere bloemen die je makkelijk in je tuin kan kweken zijn viool en oost-indisch kers.
Viool is heel zacht, oost-indisch kers scherp en pittig. Kies de juiste voor het juiste moment.
Viooltjes in de achtertuin – lekker kleuraccent in de salade
Geniet van de geuren en van de kleuren!
Oostindische Kers (trapoleum majus) is helemaal eetbaar – blad, bloem, zaad. Lekker vris en pittig! [Foto: wikipedia]
April is de perfecte maand om brandnetelsoep te maken.
Brandnetels komen vroeg op, veel eerder dan de geteelde eenjarige bladgroenten zoals spinazie. Deze meerjarige plant heeft al een energievoorraad in zijn wortels en kan vroeg omhoogschieten met tientallen stammen.
Brandnetels groeien bijna overal, vooral in de halfschaduw. Je vindt de netels nooit midden in een bos of op een weiland, maar eerder langs een bosrand of in de berm langs een fietspad.
Plukplek achter de basisschool “De Achtbaan”. In Soest groeit brandnetel bijna overal…
Handschoenen aan en de topjes plukken van de jonge planten. Binnen vijf minuten heb je 200-300g, wat genoeg is voor een grote pan met lentesoep.
Recept – Lentesoep voor 6 personen
1 ui (gesneden)
1 pastinaak en/of wortel
1 aardappel (om de soep iets in te dikken)
250g brandnetels (toppen/blaadjes afgespoeld in koud water)
1 liter water
1 bouillon-blokje
Zout en peper
Ui fruiten in een pan met olie, pastinaak/wortel en aardappel gesneden toevoegen en samen een paar minuten braden. Netels, water en bouillon toevoegen en tien minuten op zacht vuur laten pruttelen. In de blender tien seconden, zout en peper naar smaak, en dan op tafel.
Om iets chiquer te maken – decoreer met een eetbare bloem, zoals viool (zie beneden), oostindisch kers of magnoliabladeren.
Lentesoep met viooltjes
Mijn moeder deelde altijd hard gekookte eieren in partjes om in de soepkommen te serveren – het is immers paasseizoen en eitjestijd.
Brandnetels werden vroeger vaak geneeskundig gebruikt, vooral als thee. Je kunt hele stengels plukken en ophangen om te drogen – ze blijven mooi groen de hele winter door.
