Welkom op een gratis workshop / meewerkmiddag over moestuinbakken.
We hebben moestuinbakken getimmerd voor de nieuwe deel van de Pluktuin – waar de buurtmoestuin komt. Deze zaterdag middag gaan we de bakken klaarmaken voor de eerste zaaibeurt. Houtsnippers en tuinaarde en compost met de kruiwagen, en dan kunnen we misschien ook zaaien.
Wim, de tuinmeester, geeft een rondleiding over de teeltplan en hoe ze het gaan aanpakken. Allemaal goede tips voor jouw eigen moestuin!
Moestuinbakken hebben voor en nadelen. De grootste voordeel is dat het duidelijk is waar je mag lopen en waar niet. Dan blijft de aarde waar de groente groeit lekker rul. De grootste nadeel voor de groenten is dat het droger is in de bakken dan als je rechtstreeks in de grond teelt. En het is natuurlijk een extra kostenpost om hout te halen…
Deze workshop is een samenwerking tussen EetbaarSoest en IVN Eemland Duurzaamheidsgroep. Gratis voor jong en oud. Laat graag weten of je komt op:
We hebben kimchi (een soort van zuurkool) en cider gemaakt op de workshop in Januari. Het was een gezelllige middag waar iedereen zelf aan de slag kon.
Gefermenteerd eten is goed voor ons, voor de spijsvertering en voor de gemoedstoestand. Iedere dag een hapje zuurkool is goed voor ons en onze bacteriën – de darmfauna!
Hier is de handout voor de workshop, als je zelf thuis aan de slag wilt:
Bruno heeft een fruitboom naar keuze gewonnen (genereuse donatie van ’t Vaarderhoogt) en een oorkonde voor op de muur. We wensen Bruno vele jaren fruitplezier toe!
Iedereen in Soest is welkom om mee te doen in de “Soester Pompoenkampioen”-wedstrijd, zolang de pompoen of courgette van eigen teelt is. Wij zijn in april gestart op het Lentefeest van de Veenweide met 60 kinderen die een potje met aarde, en pompoen/courgettezaad meekregen.
Misschien word jij de Soester Pompoenkampioen 2019?!
Eigen groente telen is goed voor groot en klein. Je leert een heleboel over wat eten eigenlijk is en het is hartstikke lekker met verse, zelfgekweekte en zelfgeplukte groenten! Alles wat wij lokaal en ecologisch telen is goed voor ons en goed voor het milieu. Daarom organiseren wij de Soester Pompoenkampioen 2018.
Meedoen
Iedereen in Soest is welkom om mee te doen! Wij zijn begonnen op 21 april, op het Lentefeest van Kinderboerderij en Duurzaamheidscentrum “de Veenweide”. Meer dan 50 kinderen hebben hun eigen pompoenplant gezaaid in een potje, om thuis verder op te kweken.
Misschien heb je zelf thuis een pompoen of courgette groeien, die je mee zou willen laten doen in het kampioenschap?
Finale en prijsuitreiking
Neem je pompoen mee naar de Duurzaamheidsmarkt in de Van Weedestraat in Soest om 11 uur op 29 september 2018, en maak kans op een fruitboom naar keus (appel/peer/pruim/kers/tamme kastanje/walnoot) voor in je eigen tuin.
Als je wilt, maken we dan ter plekke pompoensoep van jouw winnaarpompoen, zodat iedereen van jouw succes kan proeven!
Pompoenkampioen 2019? En – als je bent vergeten om pompoenen te zaaien dit jaar – doe mee volgend jaar!
We waren met z’n tienen op de workshop over “Groentebomen” op 19 mei. Vooral de uienboom (Toona sinensis) was de grote favoriet. We hebben nog geen peulen op de “erwtenboom” (Caragana arborescens), hopelijk volgend jaar!
Ik vind de subtropische avocado (Persea americana) de aller lekkerste groenteboom-groente. Als iemand een vorst-vaste avocado-ras die in ons klimaat kan leven word ik heel gelukkig! Als je iets weet, deel het met ons!
Wij organiseren een wedstrijd voor zelfgeteelde, biologische pompoenen. Afgelopen zaterdag, op het Lentefeest op de Veenweide, kwamen meer dan 50 bezoekers langs om een potje met aarde en een paar pompoenzaden te halen. Op 29 september, de “Duurzaam Goed Bezig”-markt op de Van Weedestraat, gaan we zien wie de grootste pompoen heeft.
Wil je meedoen? Kom dan naar één van onze workshops – de volgende is op 19 mei om 15 uur in De Veenweide.
Welkom in de Veenweide op 21 april. Er is veel te ontdekken en de planten komen weer omhoog!
Kom groentes planten, en doe mee aan het meesterschap van de Soester Pompoenkampioen 2018!
Meedoen
21 april 2018, 12h-17h, is het Lentefeest op de Kinderboerderij en Duurzaamheidscentrum de Veenweide, Vedelaarpad 53, in Soest. Kom langs, en dan krijg je gratis een potje met aarde en een paar pompoenzaden. Wij hebben vier verschillende biologische courgette- en pompoenzaden en jij mag kiezen welke je wilt.
Laat je pompoenplant goed opkomen thuis in een zonnige vensterbank, en als die 20cm hoog/breed is, is het tijd om uit te planten. (Als je geen eigen tuin hebt, mag je komen uitplanten in de Pluktuin in de Veenweide. Zorg ervoor dat je een naambordje bij zet en dat je af en toe komt water geven.)
Finale en prijsuitreiking
Neem je pompoen mee naar de Duurzaamheidsmarkt in Soest om 11 uur op 29 september 2018, en maak kans op een fruitboom naar keus (appel/peer/pruim/kers/tamme kastanje/walnoot) voor in je eigen tuin.
We zijn op 24 februari 2018 in de Gooi en Eemlander geweest. Kom proeven van de slaboom in mei – we gaan een boomslaproeverij organiseren. Je kunt ook je eigen slaboom kopen voor in je eigen tuin.
Eten uit eigen tuin is populair. In deze cursus helpen we cursisten een eigen moestuin aan te leggen en te onderhouden. Of het nu in je achtertuin is, in de volkstuin of zelfs op het balkon. We werken daarbij samen met de natuur.
De cursus moestuinieren is bedoeld voor volwassenen met weinig kennis van moestuinen, die willen beginnen met een moestuin.
De cursus wordt gegeven door IVN-Eemland (werkgroep duurzaamheid). Contactpersonen zijn Wim Kok en Harry van de Deijssel .
Deze korte cursus behandelt de gereedschappen die mensen nodig hebben bij het moestuinieren, het bepalen van de grondsoort, het kiezen van de planten en de werkzaamheden in de moestuin door het jaar heen.
De cursus is hoofdzakelijk theoretisch. Het is handig om ook daadwerkelijk een moestuintje te starten, als je meedoet aan de cursus. En dat kan al op een klein stukje! Een cursusboek van IVN (20 pag.) is gratis. Waar?
De locatie is de Kinderboerderij de Veenweide aan het Vedelaarpad (wijk Overhees) in Soest. Daar is binnenruimte, maar ook een fruitpark en een kas. Wanneer?
De cursus bestaat uit 3 bijeenkomsten op de zaterdagmorgen van 10 maart, 31 maart en 28 april 2018. Tijd?
Van 10.00 tot 12.30 uur. Kosten?
We vragen een kleine bijdrage van €10,-. Koffie en thee is inbegrepen. Hoe aanmelden?
Stuur een email naar duurzaamheid@ivn-eemland.nl en vermeld je voor-en achternaam, je volledige adres en telefoonnummer. Vermeld ook of je al (enige) ervaring hebt met moestuinen of nog niet. De cursus start met minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers. Vol is vol, dus heb je zin om mee te doen, meld je dan snel aan. Je ontvangt een bevestigingsmail met een bankrekeningnummer van IVN-Eemland. Na overmaking van €10,- is je aanmelding definitief.
Op de Soester Duurzaamheidsmarkt gaan we steensoep koken. We hebben een echte soepsteen gevonden en we gaan daarvan een heerlijke soep trekken. Kom graag proeven!
Als je iets in de moestuin over hebt, zou het best ook bijkunnen, naast de steen, in de grote pot.
Kom graag met ons lunchen – tussen 12 en 14 uur, en als je een ui of een pompoen over hebt, neem mee! Misschien heeft iemand ook een brood gebakken?
We zijn op het pleintje, midden op de Van Weedestraat in Soest. Tot ziens!
Wij gaan een excursie doen op de Soester Engh om te kijken naar biologische en niet-biologische teeltwijze.
De keuze om biologisch of niet-biologisch eten te kiezen in de winkel gaat gedeeltelijk over je eigen gezondheid, maar vooral over de gezondheid van de bodem en ons leefomgeving. Daaroom is het vooral een morele keuze.
Op de Engh in Soest worden sommige stukken biologisch geteeld (zonder kunstmest en pesticiden), anderen met verschillende soorten “gewasbeschermingsmiddelen” en kunstmest.
Met schep in hand kijken we naar de bodem en zien hoe deze arme zandgrond gedijt bij de verschillende teeltwijzen. Wij gaan met eigen ogen bekijken hoe het eruitziet met en zonder vergif, en we ronden af in de moestuin van Goran en Marijke.
Op delen van de Engh wordt kunstmest en verschillende gifstoffen gebruikt:
Van de wetenschappelijke model over de Planetaire grenzen (wat de aarde aan kan) zien we dat vier van de belangrijkste biofysische systemen onder druk staat door industriele voedselproductie: Biodiversiteitsverlies, fosfaat/nitraat in oppervlaktewater, erosie en klimaat.
We verzamelen om 14 uur op de Veenweide (Vedelaarpad 53) en na een korte introductie gaan we naar de Engh (neem graag een fiets mee, ook mogelijk met de auto).
Deze workshop is een samenwerking tussen EetbaarSoest en IVN Eemland Duurzaamheidsgroep. Gratis voor jong en oud. Laat graag weten of je komt op:
Wij hebben van een zonnige zaterdag genoten van samen bomen planten. We hebben een tweede “hugelbed” gemaakt van houtstammen, takken en compost, en daarin de boompjes en bessen geplant.
We hebben de kastanjeworkshop op 15 oktober voortreffelijk getroffen. Veel over de verschillende tamme kastanjes gesproken, verschillende bereidwijzen geproefd en we gingen met z’n allen naar de bossen zodat iedereen zelf kon rapen.
Iedere boom heeft haar eigen ritme, waardoor de kastanjes over een aantal weken rijpen en naar beneden vallen. Eerst die eene boom, dan de volgende… Eerst vallen de kastanjes, dan valt het blad. Daarom heb je maar een paar weken om de kastanjes te rapen, anders is het te laat en ze zijn bedekt met blad.
Er staan veel kastanjebomen in de bossen rond Cabrio en bij de Paltz, op weg naar Soesterberg.
Geniet van een lekkere wandeling in de bossen en veel pof-plezier!
Hier is een instructiefilm hoe je makkelijk de kastanjes kan pellen van de legendarische kastanjekweker Phil Rutter:
Belankrijk: als je wilde tamme kastanjes plukt zijn de vruchten relatief klein en moeilijk te pellen. Als je een kastanjeboom van een geselecteerde ras koopt, krijg je grotere noten met lossere schil. Een goede kastanjeboom koop je bij De Smallekamp in Nunspeet, of dichterbij bij ’t Vaarderhoogt, dat kunnen ze voor je bestellen.
De tamme kastanjes zijn bijna klaar om te rapen. Kastanjes plukken we van de grond, als ze net van de bomen afvallen. Ze vallen af als ze rijp zijn, en het heeft geen zin om met takken te gooien om meer van de boom te krijgen, ook zien we dat soms… Het beste is om een paar keer per week langs te gaan om te rapen, zodat insekten, schimmels en andere dieren niet voor ons zijn.
Kastanje is een fantastische vrucht, vol energie en smaak, en qua voedingstoffen equivalent aan aardappels.
Maar hoe weet je dat het kastanjetijd is?
Kijken in de bossen
Google Trends – wanneer zoeken mensen op “kastanje”
De paardekastanjes liggen al op de grond – dan is het tijd voor de “echte” kastanjes…
In veel parken staan helaas paardekastanjebomen. Ze hebben wel mooi bloesem, maar de vruchten zijn niet voor ons eetbaar. Ze zijn ook vrij gevoelig voor ons klimaat. Daarom pleit ik voor alleen nieuwplant van eetbare kastanjes, en dan hebben we in de loop der jaren parken vol lekkernijen!
Wij hebben over gedroogde groenten, kruiden en fruit gesproken en geproefd.
Daarna gingen we over op zuren als bewaarmethode. De principe is eenvoudig – je groente in kleine stukken snijden en onderdompelen in zout water (pekel). Dan gaan de natuurlijk voorkomende lactobacilli aangroeien en verschillende zuren aanmaken. De zuurte houdt dan schimmels tegen en de groente kan je maanden bewaren.
We hebben Oost-Indisch Kers-kappertjes gemaakt – verse vruchten op zout water leggen en zelf laten zuren door de natuurlijke lactobacilli.
We hebben ook mogen proeven van de gezuurde lindebloesemkappertjes van Matthijs. Heel bijzonder, met een vrij sterke smaak van boom.
Interview met Gryt de Jong – medeoprichtster van de groentetuin Birkenhof
Vijftig leden komen iedere vrijdag naar de Birkstraat in Soest toe om vers geoogste biologische groenten op te halen. Zij nemen deel in de biologische groentetuinderij “De Birkenhof”.
Voor de negende zomer op een rij wordt hier allerlei groente verbouwd voor de deelnemers, en mede door de deelnemers zelf.
Tien jaar geleden hebben Jan Diek van Mansvelt en eft Gryt de Jong de handen in elkaar geslagen om een lokale, ecologische groentetuin te starten. Gryt heeft een achtergrond als milieukundige en Jan Diek is professor ecologische landbouw in Wageningen geweest. Samen hebben ze een biologisch-dynamisch opgeleide tuinder bij de hand genomen en bij Het Derde Erf grond gevonden om de tuinderij te starten. Boer Joop Wantenaar heeft een deel van zijn erf vrijgehouden voor de groententuin.
Toendertijd was er veel minder biologisch geteelde groente in de schappen en er was veel interesse uit Amersfoort en Soest om lid te worden. De tuinderij is meteen begonnen met 25 leden en het is het tweede jaar gegroeid naar 50 leden.
Tegenwoordig zijn er meerdere bio-groente-alternatieven, bij voorbeeld de thuisbezorgde BeterBio-box. Vooralsnog is “De Birkenhof” de enige groentetuinderij in Soest.
Sinds een paar jaar staat bij de tuin een boogkas voor tomaat, aubergine en andere warmteminnende planten.
Elk jaar wordt het teeltplan vernieuwd. De beste groenten van vorig jaar blijven en ieder voorjaar worden enkele nieuwe soorten en rassen uitgeprobeerd. Het is een kunst om het teeltplan zo in te vullen dat er iedere vrijdag een mooie en gevarieerde oogst is. Er wordt op vrijdag in de ochtend geoogst en in de middag komen de leden langs om hun groenten op te halen. Alles komt vers van het land en iedereen neemt zijn eigen doos mee om volgens de weekinstructie te vullen.
Gryt vertelt dat de tuinderij geen koelopslag heeft, dus de hele weekoogst moet in één keer gebeuren. Sommige langeseizoengroenten, zoals knolselderij, hebben meer dan honderd dagen nodig om rijp te worden. Dat vergt goede planning en vroege voorbereiding in de lente. Een voordeel is dat ze in een hele lange periode geoogst kunnen worden.
Ander groenten, zoals pluksla en rucola, hebben een veel snellere doorlooptijd, met de eerste oogst na zes weken. Zaaien en oogsten kan de hele zomer door, maar het oogsten komt vrij nauw met de timing. Als je de sla te lang laat staan schiet deze door en wordt veel minder lekker.
Het is een hele kunst om dertig weken lang een goed pakket te verzorgen en het lukt steeds beter, zolang het weer een beetje meezit.
“Dit jaar was het moeilijk in juli – veel regen en veel slakken”, zegt Gryt. “De oogst dit jaar is iets minder dan vorig jaar, tot nu toe. We zullen zien hoe de nazomer wordt…”
Een groente die het veel beter doet dit jaar is de mais. Vorig jaar hebben vogels al het zaad opgegeten en bijna niets kwam naar boven. Dit jaar zijn kleine plantjes uitgeplant en de vogels hebben ze niet aangeraakt.
Gryt houdt nog steeds de ledenadministratie bij. Heb je interesse voor het volgende seizoen, neem contact op – er komen waarschijnlijk enkele plekken vrij. (Ik heb me al opgeschreven op de wachtlijst!)
De Birkenhof is een tuinderij voor de leden, wat soms CSA (“Community Supported Agriculture”) wordt genoemd. Een belangrijk deel van dit model is dat de leden in het voorjaar al vantevoren betalen, zodat het zaaigoed aangeschaft kan worden met eigen middelen. Een ander belangrijk aspect is dat de leden welkom zijn om mee te helpen een ochtend in de maand. Zo kan je ook een heleboel leren en leuke mensen ontmoeten.
Hier is de officiele folder met informatie over Birkenhof:
Vandaag gingen we naar Winterswijk om het Nationale Linde-arboretum te bezoeken. Daar groeien sinds 1993 verschillende lindesoorten en -rassen uit de hele wereld. Elk jaar komen er nieuwe bomen bij en de teller staat op 180+ bomen. De originele soortkeuze was gedaan door prof. Wybe Kuitert, dendroloog uit Wageningen.
Alle lindebomen hebben eetbaar blad, maar er zijn grote verschillen in smaak en vorm. Bomen met eetbaar blad is een belangrijk onderdeel van een duurzaam voedselsysteem, wat we hard nodig hebben.
Wij hebben gemerkt dat hoe jonger en lichter het blad, hoe lekkerder het is, en dat de lei-linde’s heel veel vers blad blijven produceren.
Volgende keer gaan we iets vroeger in het seizoen proeven. Dit jaar was er een hele korte periode met vers/mals blad, die we misschien hebben gemist wat betreft de grotere bomen.
We hebben twee belangrijke conclusies getrokken:
De groeivorm is belangrijk – knotten/lei-form snoeien geeft lekkere blad tijdens een langere periode.
De winterlinde-zaailingen die we in Soest hebben groeien zijn net zo lekker als de andere exotische soorten en rassen die we hier hebben geproefd. Daarom kunnen we meteen door met selecteren van lekkere individuën van zaailingen van de gewone winterlinde. In oktober gaan we veel zaad versamelen van onze favoriete bomen!
Vandaag hebben we een workshop over bomen met eetbaar blad – “slabomen” gegeven. De winterlinde vond iedereen lekker, en de bijzondere gebakken-ui-smaak van de Chinese Toon was een favoriet.
Hier is de workshop informatie met informatie en links:
We gaan bomen met eetbaar blad opzoeken en proeven. Vooral de verschillende soorten en rassen van de linde zijn lekker en voedzaam.
We gaan verschillende bladeren plukken en proeven, en een klein sla-workshop “boom-sla” doen.
De meest duurzame manier van eten produceren is op bomen. Bomen verrijken de bodem en verbeteren de waterhuishouding, en ze vangen ook nog CO2 uit de lucht. Daarom willen we zoveel mogelijk van bomen eten. Het is ook nog heel lekker!
We hebben de maart-workshop in stralend zonneschijn afgerond op de NLDoet-dag. Deze keer hebben we wat meerjarige groenten gezaaid en bessenstruiken gestekt.
Meerjarige groenten zijn interessant in meerdere opzichten. Ten eerste omdat ze het hele jaar zonlicht kunnen vangen en in de wortels opslaan voor de volgende groeiseizoen. Daarom kunnen ze heel vroeg in het jaar blad vormen en de lentesalade verzorgen (brandnetels en snijbiet bijvoorbeeld kunnen we nu al plukken). Ten tweede omdat de bodem ongestoord blijft jaar na jaar en de ecologische rijkdom toe kan nemen. Eenjarige planten in een gespitte perk leiden tot verarmen van de bodem, en het is noodzakelijk om nieuwe vruchtbaarheid (kompost) toe te voegen. Meerjarige planten hebben dat minder nodig.
Wij hebben artishoke, asperge, aardkastanje en zevenjaarsspinazie gezaaid, en als ze groter worden krijgen ze een vaste plek op de hugelbed tussen de notenbomen.
We hebben ook drie bessenstruiken gestekt; takken afgeknipt en in arme aarde gestopt, zodat ze kunnen wortelen. We hebben nu zilverbes (Eleagnus umbellata), amerikaanse kruisbes (Ribes odoratum) en aronia (Aronia melanocarpa) gestekt van verschillende wilde en tamme struiken.
(de leverancier met de beste rassen die wij hebben kunnen vinden is Arborealis – we raden aan om te kopen van hun “voedselbospagina”: http://voedselbos.arborealis.nl/)
We hopen dat ze het allemaal gaan doen – en dan kunnen we vanaf volgend jaar oogsten!
Iedereen die een moestuin heeft is superblij met regenwormen. Niemand klaagt erover dat er teveel regenwormen zou kunnen zijn in de wereld. Regenwormen zijn een soort superhelden, die hun eten omtoveren in bijzonder vruchtbare mest. Regenwormen helpen hun omgeving met activiteiten (tunnels maken, dood plantmateriaal eten, mest poepen) die de bodem verrijken.
Wat een bijzondere kijk naar de problematiek rondom 9 miljard mensen op de aarde, dacht ik, vooral tegenover hoe de industriële landbouw het probleem presenteert. Toen bedacht ik me – het komt door de mentale concepten die we hebben van de school, bijvoorbeeld van plaatjes van voedsel-ketens:
Het zijn plaatjes waar pijlen één kant op gaan. Alles eindigt bij de mens (en de arend). Wij zetten traditioneel onszelf, mensen, bovenop de voedselpyramide. Soms voor landbouw: kunstmestfabriek -> graan -> varken -> mens
Dit soort plaatjes zijn vooral functioneel om “bio-accumulatie” van DDT en kwik te begrijpen, maar niet om het kringloop van nutriënten te beschrijven.
(Wij en de arends produceren net zoveel excrementen als de regenwormen.)
Een veel betere plaatje beneden (waar wij een mens kunnen zetten op de plaats van de zeehond).
Voedselweb in zee met nutriënten-kringloop (illustratie van www.ecomare.nl)
Een voorwaarde is natuurlijk dat wij, net als de regenwormen, in de buurt van waar we ons voedsel verbouwen excreëeren, zodat de kringloop kan sluiten.
Hier in Soest wordt ons rioolwater naar de verwerkingsstation richting Baarn gestuurd, waar het waterschap het verwerkt.
Volgens ons waterschap: “De hoeveelheid fosfaat in gebruikt water in Nederland is bijvoorbeeld ongeveer gelijk aan de totale kunstmestbehoefte.” (overigens vrij logisch, als we de kringloop sluiten…) Vervolgens zeggen ze te willen meewerken in de kringloop: “Zo kunnen bijvoorbeeld zakken met mestkorrels worden uitgedeeld, die de ‘eigen’ afvalwaterzuiveringsinstallatie zijn geproduceerd.”.
Ik heb al gemaild om te vragen wanneer ik een zak kan komen ophalen – wordt vervolgd…
Hallo Waterschap Vallei en Veluwe,
Ik las in uw visiedocument “Natuurlijk Ontwikkelen” dat wij als burgers/leveranciers ook binnenkort zakken mestkorrels kunnen ophalen.
p.18: “Zo kunnen bijvoorbeeld zakken met mestkorrels worden uitgedeeld, die de ‘eigen’ afvalwaterzuiveringsinstallatie zijn geproduceerd.”
Wanneer zou ik een zak mestkorrels kunnen komen ophalen?
Met vriendelijke groeten,
Goran Christiansson, Soest
Update 22 Feb 2016: Ik kreeg een vriendelijk mail terug met het verzoek om te bellen. Wim van Vilsteren vertelde dat de mensmestkorrels sinds kort uit de Amersfoortse rioolinstallatie stromen. Fosfaat wordt gekristalliseerd in de vorm van struviet, perfect voor planten. Helaas zit de huidige regelgeving/beleid in de weg en het is momenteel niet toegestaan om mensmestkorrels te gebruiken in Nederland. Daarom gaan ze allemaal naar Duitsland waar ze meer vooruitstrevend zijn. Tijd om te lobbyen voor beleidsverbetering?
Het is ook in principe mogelijk om de compostering thuis te doen, maar dat durven we nog niet aan in ons rijtjeshuis. Één die het wel durft is Nick Ritar in Australië, met een leuke TEDx talk. Er is ook een entusiast in Nederland die het promoot – Fedde Jorritsma in Groningen – en hij geeft ook cursussen. Misschien dit jaar een cursus doen…
De natuur versterken en tegelijk gezond eten verbouwen – hoe doe je dat?
Op 12-13 februari kwamen wetenschappers en boeren, consumenten en beleidsmakers bijeen op de “Voedsel Anders”-conferentie in Wageningen. We waren er om de laatste vorderingen in de “agro-ecologie” te bespreken en ervaringen te delen.
Eregasten waren Vandana Shiva (Indiase wetenschapper/boerin/auteur) en Herman Kok (biologisch melkveehouder uit Hoogland). Pioniers, die tegen de stroom liepen en lieten zien wat mogelijk was. Nu zijn er jonge “Toekomstboeren” die het nog beter proberen te doen, én ecologisch beter én economisch beter. Een lokaal voorbeeld is Janneke Steenmans die de biologische tuinderij “De Groene Steen” in De Bilt runt.
Ik vond de presentatie over ecologische boomgaarden (“agro-forestry” en “voedselbossen”) zeer interessant. Het is een productiemethode met zeer hoge natuurwaarden. In plaats van mono-culturen van eenjarige gewassen zoals in de gangbare landbouw worden meerjarige planten en bomen van meerdere soorten op één perceel verbouwd. Bijvoorbeeld appel + kastanje + hazel + gras voor vleeskoeien in stroken langs elkaar heen. Eetbare houtwallen tussen weilanden voor vee.
Er zijn nu meerdere initiatieven gaande in Nederland en België, en ik hoop de ontwikkelingen te kunnen volgen in de komende jaren. Biologen zijn actief om de soortrijkdom te kwantificeren en de verbeteringen over tijd in kaart te brengen, zodat we beter weten welk invloed op de natuur deze praktijk heeft.
Er was ook een plenaire presentatie van Irene Cardoso, professor bodemkunde uit Brazilië, die me pakte. Ze liet zien hoe de bodem in Brazilië verschraalt door soja-teelt voor export naar Nederland – voor veevoer. Nederland is (op één na) de grootste sojakoper van Brazilië.
Cardoso bracht het heel dichtbij, welke consequenties het heeft daar, om hier niet-biologische melk te drinken. Door hier iets meer te betalen voor bio-melk kunnen we de natuur 10000 km verderop positief beïnvloeden.
Over twee jaar wordt de volgende “Voedsel Anders”-conferentie gehouden, kom je mee?
Vanavond een lezing gegeven bij de moestuinvereniging in Smitsveen, naast de Plantage. Een enthousiaste groep omwonenden met ondersteuning van vrijwilligers en Stichting Balans.
We hebben veel gesproken over moestuinstrategiën, eenjarige groenten t.o.v. meerjarige groenten/bessen/struiken. Het is vaak fijn om meerjarige planten te kweken. Het boek van Eric Toensmeier “Perennial Vegetables” en het boek van Vera Greutink “Tuin Smakelijk” meegenomen om te laten zien ter inspiratie. Mooie plaatjes die meteen discussie en enthousiasme opleveren!
We hebben ook gesproken over andere mogelijke projecten buiten de moestuinen: fruitbomen en notenbomen in de parken, en dat het mogelijk is voor wijkbewoners om de gemeente te helpen door een deel van een park te adopteren voor een boom. (Wel te verstaan dat ieder Soester ook welkom is om te komen plukken…)
“Duurzaam eten” betekent ook duurzaam bereiden en bewaren. Een klassieke manier om groente en fruit energiezuinig te bewaren is fermenteren; zuren en gisten.
We zijn begonnen met een sneetje rogge-zuurdesembrood met een glaasje kombucha en water-kefir, en dan gingen we aan de slag met “ginger ale” en zuurkool.
Iedereen kreeg een fles levende ginger ale en een potje met zelf gemaakte zuurkool mee naar huis.
Zeer interessante discussie over gefermenteerd eten, micro-fauna, pro-biotica en hoe goed het is voor je gezondheit om levend eten te eten.
De instructies zijn hier te downloaden:
Workshop Fermenteren – Ginger Ale etc – 2016-01-23
In de winter laten we de tuin rustig bijkomen. Wij genieten dan van goed bewaarde lekkernijen van de oogsttijd. Duurzaam bereiden en bewaren is net zo belangrijk als duurzaam voedsel te verbouwen.
Het is een tijd voor ons ook om te rusten en nieuwe plannen te trekken voor het nieuwe jaar.
Wij gaan proeven naar verschillende drankjes en zelf meenemen om thuis te brouwen:
Ginger ale
Water kefir
Kombucha
(Neem gerust een glazen pot of twee mee, dan kan je een “moeder”-cultuur meenemen.)
En, uiteraard, de klassieke sauerkraut/zuurkool/kimchi gaan we maken en proeven.
Het was een zalige zaterdag in de Veenweide. Frisse ochtend en t-shirt-weer in de middag. We hebben de basis gelegd voor een notenboom-hugelbed:
Volgende stap is om bij te vullen met nog eens twintig kruiwagens met kompost, na de eerst volgende regenbui. De kompost en aarde zakt lekker in met regen, en de bed begint samen te smelten.
Het wordt een vocht-vasthoudende plek waar de notenbomen goed in kunnen wortelen. Hugelbedden worden niet bacterie maar myceliumgedomineerd, wat zeer gunstig is voor sommige meerjarige groenten (b.v. asperge) en struiken/bomen.
Zodra de bomen hun bladeren verliezen is het een goed ogenblik om notenbomen te planten – dan gaan we langs De Smallekamp om de gereserveerde Amerikaanse notenbomen op te halen (hickory/pecan).
In augustus en september staat de moestuin vol van lekkernijen. Een overvloed van groenten, veel meer dat we nu kunnen eten. In vroegere jaren was dit de tijd van wekken, jam en confiture maken en drogen – alles om de oogst te bewaren tot in het vroege voorjaar. Als je een volle voorraadkast had als de winter aankwam waren de kansen groot dat je hele gezin de volgende zomer zou kunnen bereiken. Nu is het geen kwestie van leven en dood, meer een mogelijkheid om meer te genieten van het leven.
Een sneetje versgebakken brood med zelfgemaakte jam neemt zomersmaken en geuren mee om een grijs winterdag op te fleuren. Het is een uurtje kokkerellen en ziet er zeer ambachtelijk uit!
Wat heb je nodig:
1 courgette (ca 1 kg)
1 kg geleisuiker (of 1 kg suiker en 1 eetlepel pectine) – (qua gewicht even veel als je courgette)
optioneel: voor extra volle smaak: 1 citroen en 1 gemberwortel
5 schone glazen potjes met goed sluitende deksels, bij voorbeeld jam of haring potjes.
Stappenplan in plaatjes:
Gelei en jam is goed houdbaar tot een jaar als je zorgvuldig ben met schone potjes. Het liefst in een aardekelder of oude voorraadkast bewaren – koel en droog en donker.
Laat graag weten of je een keer mee wil doen met jam koken – of als je een nog betere receptuur hebt!
Augustus is een heerlijke oogstmaand. Bonen, courgetten en komkommers zijn nog knapperig en fris, en de bramen hangen in de zon te rijpen.
Voor de duurzaamheid van het bodemleven is het blangrijk om zo wenig mogelijk te spitten. Een manier om dat te bereiken is om meerjarige planten te gebruiken. De meeste groenten en granen die we nu eten zijn helaas eenjarig, maar er is een groiende groep kwekers die meerjarige groenten ontwikkelen!
Asperge, artichoke, munt en rabarber zijn allemaal klassieke meerjarigen, en we kunnen meer genieten van ongebruikelijke groenten zoals zeekool, lindeblad en look-zonder-look.
We gaan kijken naar de groei en de oogst van alle lekkere zomergroenten, en hoe we het goed kunnen inplannen en voorbereiden voor volgende zomer. In ieder tuin en op elk balkon is het mogelijk om een beetje zomerlekkers te laten groeien.
Nieuwe locatie – Duurzaamheidscentrum Veenweide in Overhees (achter bibliotheek Idea). 15 augustus, 14:00 -> 15:30