Vandaag hebben we twee mooie pruimenbomen geplant in park Honsbergen in Soest. Het zijn halfstambomen van de rassen ‘Washington’ en ‘Jubileum’. Vanaf zomer 2020 ben je welkom om langs te komen om te proeven of je deze bijzondere pruimen lekker vindt!
Ecologische Innovatie-brons-medaille naar Soest
Wij hebben de bronsmedaille van Ekoland Innovatieprijs 2019 naar Soest gehaald. Boerderij Het Derde Erf is één van de meest innovatieve biologische bedrijven in heel Nederland.
Lees meer hier over de motivatie van de jury en de andere twee topbedrijven!
Vooral Louis Dolmans en Doornik Natuurakkers is een groot inspiratiebron, ook voor de walnotenbomen die we in Soest hebben aangeplant. Louis heeft Mark Shepard naar Nederland toe gehaald in 2015, zie hier een video van één van de workshops waar ook Göran meedeed (Louis draagt de velgroene fleecetrui):
Gratis workshop – Fruitbomen snoeien en Bessen stekken – 15 December
Welkom op een gratis workshop over wintersnoei en bessenstruiken stekken in Duurzaamheidscentrum de Veenweide.
Om 15 uur gaan we de Proeftuin bezoeken om de fruitbomen en struiken te bekijken.
De fruitbomen die er staan zijn appel, pruim en een verborgde peer. We gaan eerst de principes van het snoeien bespreken en dan aan de slag met de tuinschaar. De bomen zijn jong en er is niet zo veel te doen, maar kan toch verhelderend zijn om voor te bereiden op je eigen boom.
We gaan ook de leilinde snoeien, zodat er veel vers lekker blad volgend jaar komt!
Daarna gaan we bessenstruiken vermeerderen middels stekken. Alle deelnemers die willen krijgen een (toekomstige) bessenstruik mee naar huis!
Lees meer over stekken en de beste tijd in het jaar om te stekken op Houtwal.be.
Deze workshop is een samenwerking tussen EetbaarSoest en IVN Eemland Duurzaamheidsgroep. Gratis voor jong en oud. Laat graag weten of je komt op:
Fruitbomen geplant!
We hebben negen fruitbomen geplant in de uitgebreide Pluktuin van de Veenweide. Op de foto’s zie je karton, waar de nieuwe moestuin komt in 2019.
We hebben twee appels, twee peren, een kaki en vier kersenbomen geplant.
We hebben ook gekeken naar de bestuiving en hoe je een goede fruitboom kiest voor je eigen tuin, zie handout materiaal:
2018-11-24 – Workshop Fruitbomen v1.1
Dank aan onze donateurs
Groot dank aan “Fonds voor Soest” en Sjef voor de gulle donaties. Dankzij jullie steun hebben we mooie bomen van de beste kwekers van het land kunnen halen!
Bezoek in Voedselbos Ketelbroek, mei 2018
Dit is het 100ste bericht op EetbaarSoest.nl, en om dat te vieren ging ik op bezoek bij Wouter van Eck – voedselbospionier en boer – in Groesbeek:
Voedselbos Ketelbroek is een bijzondere plek. Wouter en Pieter kochten in 2010 een maisakker van 2.4 ha, en plantte hem vol met bomen, klimmers, struiken en kruidachtige eetplanten uit de hele wereld.
Klik hier voor is een mooie video-interview met Wouter, en wat mooie shots van voedselbos Ketelbroek.
Voedselbossen zijn een manier om voedsel te produceren én de biodiversiteit enorm te versterken tegelijk. Emma Dijkgraaf en Jeroen Breidenbach hebben vorig jaar een grondige inventarisatie gedaan in voedselbos Ketelbroek en vergeleken met een Natuura2000-gebied in de buurt, en het was even soortrijk op de twee locaties. Lees een artikel over hun onderzoek hier.
Elke keer dat ik in Ketelbroek ben proef ik iets nieuws. Deze keer de nectaargevulde bloemtrossen van de robinia (Robinia pseudoacacia).
Wouter observeert veel en grijpt wenig in. Zo ontdekte hij dat het niet nodig is om frambozen te snoeien na het tweede jaar. (Ik heb tot nu toe altijd de fruitdragende tweedejaars stengels weggeknipt na de oogst. Waarschijnlijk onnodig…)
We konden ook genieten van de honingbessen:
Ik denk dat een voedselbos met honderden soorten een beetje te ingewikkeld is voor de gemiddelde boer. Maar een vereenvoudigd systeem met een tiental soorten kan zeker op korte termijn uitgerold worden op vrij grote schaal. Als we écht een verbetering willen van de biodiversiteit en de bodemkwaliteit zijn eetbomen, struiken en klimmers onze beste vrienden!
EURAF – Agroforestry conference 2018 in Nijmegen
De Europese Agroforestry-conferentie was afgelopen week in Nijmegen. We waren met 250 onderzoekers, boeren en belanghebbenden om de laatste inzichten van het veld te delen. Agroforestry betekent dat je bomen gebruikt in een landbouwsysteem met meerdere functies. Bij voorbeeld walnoten in een koeienweiland (zoals de walnotensavanne op Het Derde Erf).
Er is nog geen goede nederlandse naam voor deze landbouwvormen – heb jij een voorstel wat we dit kunnen noemen? Agroforestry is ook enigzins misleidend omdat het niet altijd een “forest” is. Houtwallen vallen hier ook onder.
In Nederland worden bomen steeds minder gebruikt in het landschap, vooral omdat het meer EU-subsidie geeft en dat de boer meer mest kan spreiden als een bomensingel wordt gekapt. (Er was zelfs een vertegenwoordiger van de Europese Commissie die vertelde hoe agroforestry gestimuleerd zou kunnen worden in de nieuwe “Common Agricultural Policy”, maar dat het moeilijk blijft.)
Gelukkig zijn er enkele voorbeelden van agroforestry ook hier, onder andere een project van Wageningen UR in Lelystad.
Bomen in het landbouwsysteem kunnen een bijdrage leveren aan de biodiversiteit, koolstofvastlegging, bodemkwaliteit en waterhuishouding. De voornaamste nadeel is dat het meer kennis vraagt en dat het jaren duurt voordat je kan oogsten. Het wordt ook inderdaad niet altijd erkent als subsidiabele landbouw…
De wereldster Pablo Tittonell was ook even in Nederland en hij gaf een denderende presentatie met succesverhalen uit de hele wereld, vooral Zuid-Amerika en Afrika. Met meer groentebomen in plaats van eenjarige teelt wordt de weerbaarheid van de gezinnen versterkt.
Pablo liet ook een bijzondere grafiek zien over gezonde voeding en wat we globaal gezien produceren:
We produceren veel te veel vlees. Te wenig noten. Te weinig fruit. (Ook te weinig melk, maar zeker niet in Nederland.)
In Soest worden alle 1500 hectare landbouwgronden (behalve 1 ha groentetuinen, en 0.5 ha walnoten) gebruikt voor vlees en zuivel en recreatie-paarden.
Ik denk dat het tijd is om meer fruit en noten te verbouwen!
Heerlijk van de Groentebomen gegeten
We waren met z’n tienen op de workshop over “Groentebomen” op 19 mei. Vooral de uienboom (Toona sinensis) was de grote favoriet. We hebben nog geen peulen op de “erwtenboom” (Caragana arborescens), hopelijk volgend jaar!
Ik vind de subtropische avocado (Persea americana) de aller lekkerste groenteboom-groente. Als iemand een vorst-vaste avocado-ras die in ons klimaat kan leven word ik heel gelukkig! Als je iets weet, deel het met ons!
Buurtfruit Van Gooyenlaan, Soest
Vandaag hebben we zes fruitbomen geplant samen met de bewoners van de appartementen in de Van Goyenlaan.
Met steun van Provincie Utrecht (Groen aan de Buurt) hebben we een zestal mooie fruitbomen kunnen kopen, en er komt ook nog een bloemenweide erbij,
Vanaf september 2019 komt er fruit; appels, peren en pruimen van verschillende rassen. We zijn vooral benieuwd naar de peer ‘Verdi’ – een voor ons onbekende ras, die heerlijk schijnt te zijn.
Wat denk jij?
43 fruitbomen geplant op de Eemhorst
Vandaag hebben we 43 fruitbomen geplant op de zorgwoning Eemhorst op de Hooiweg in Soest. Het is een mooi gelegen zorglocatie voor dementerende ouderen, en het wordt nog mooier met een kring van fruitbomen rondom het terrein.
We waren een gemengd gezelschap en we hebben erg genoten van het lekkere weer en de uitstekende lunch!
Boomgaard Clemenshof in de “Gooi-en-Eemlander”
Clemenshof: Bomen geplant!
Walnotensavanne in de krant
In de regionale krant AD Amersfoort stonden we vandaag:
Dank aan Piet van Dijk voor dit “goed-nieuws-bericht”!
Lezingen over duurzaamheid voor de Natuurgidsen
Göran was uitgenodigd om twee lezingen te geven over duurzaamheid voor de IVN Natuurgidsenopleiding.
We gebruiken het model van de “planetaire grenzen” als basis om globale problemen te bekijken, en daarna zoomen we in op wat wij hier kunnen observeren.
De tweede lezing gaat dieper op het belangrijke concept biodiversiteitsverlies.
Hier zijn de presentaties te lezen:
2018-01-09_Natuurgidsen_Duurzaamheid-Introductie
2018-02-06_Natuurgidsen_Duurzaamheid-Verdieping
Klimaat-walnoten-savanne geopend!
We hebben een halve hectare (5000m2) walnotensavanne aangeplant om de biodiversiteit te versterken, koolstof uit de lucht te halen en gezonde noten te telen. Dit is de eerste fase, en hopelijk kunnen we in november 2018 de volgende fase aanplanten.
A
Dit is een samenwerking tussen IVN Eemland Duurzaamheidswerkgroep, platform EetbaarSoest en stichting Trees for Peace op het land van Het Derde Erf – familie Wantenaar. Dank aan alle genereuze donateurs en hardwerkende vrijwilligers!
Waar kunnen we de volgende savanne of boomgaard aanplanten?
Klimaat-walnoten-savanne in aanplant
We zijn begonnen met het aanplant van de eerste kleine (5000 m2) klimaat-walnoten-savanne in Soest.
Hier komen de koeien straks lopen, dus we moeten de bomen beschermen, in ieder geval de eerste tien jaar, misschien langer.
Fruit- en notenbomen tussen de koeien zie je tegenwoordig niet zo vaak in Nederland. Het was vroeger veel meer populair, en je ziet het nog best veel in Oostenrijk en (voormalige) Oost-Duitsland. Daar noemen ze het “streuobst”.
Het is makkelijker om te maaien en met machines langs te kunnen rijden als er geen bomen in de weilanden staan.
De voordeel van bomen is dat ze:
- vangen CO2 uit de lucht en pompen het in de grond
- vangen nitraat en fosfaat, zodat het niet uitspoelt in het oppervlaktewater
- geven ruimte en habitat voor insecten en vogels, zodat de biodiversiteit wordt versterkt
- maken heerlijke, gezonde noten!
Dit is een samenwerking tussen IVN Eemland Duurzaamheidswerkgroep, platform EetbaarSoest en stichting Trees for Peace op het land van Het Derde Erf – familie Wantenaar. Dank aan alle genereuze donateurs!
Houthakkersdag Clemenshof 10 februari 11-16
We zijn een nieuwe boomgaard aan het starten samen met Bert en Bea aan het begin van de Clemenstraat in Soest. Eerst moeten we een beetje opruimen om plek te maken voor fruit- en notenbomen. Als je dit leuk vindt – kom meedoen!
We weten niet precies wanneer we de fruitbomen kunnen planten. Eerst gaan we de elzen weghalen, en dan komt André met zijn trekker om het oude paardenweiland te egaliseren. Daarna kunnen we gaan planten!
Dit is een samenwerking tussen EetbaarSoest en IVN Eemland Duurzaamheidsgroep, en een donatie van Provincie Utrecht voor het plantgoed en informatieborden. Laat graag weten of je komt op:
Appelbomen geënt!
Workshop Fruitbomen Enten – 20 januari 15 uur (Gratis)
Welkom op een gratis workshop over fruitbomen enten in Duurzaamheidscentrum en Kinderboerderij de Veenweide.
We gaan takken knippen van bomen met lekkere appels en die op onderstammen zetten die we uit appelpitten hebben laten uitgroeien. Dit zijn “zaailing onderstammen” en geven hele grote en sterke appelbomen.
We hebben een stuk of zeven goede appel-onderstammen, en als je wilt krijg je eentje mee naar huis voor je eigen tuin!
We gaan ook proberen met enten van selecties van tamme kastanje.
Deze workshop is een samenwerking tussen EetbaarSoest en IVN Eemland Duurzaamheidsgroep. Gratis voor jong en oud. Laat graag weten of je komt op:
Gratis workshop – Hazelnoten – 18 november
Welkom op een gratis workshop over hazelnoten en hazelaars in Duurzaamheidscentrum de Veenweide.
Om 14 uur gaan we de Pluktuin in om een paar nieuwe hazelaars te planten, en een oude hazelaar snoeien.
We gaan kijken naar de verschillen tussen geselecteerde rassen en de wilde hazelaars, qua groei en vooral qua notengrootte.
Deze workshop is een samenwerking tussen EetbaarSoest en IVN Eemland Duurzaamheidsgroep. Gratis voor jong en oud. Laat graag weten of je komt op:
Doorbraak voor fruit- en notenbomen in Park Honsbergen
We hebben afgelopen week rondgelopen in Park Honsbergen samen met Marlein Smith en Gerard Wallet van gemeente Soest om geschikte plekken te vinden voor fruit- en notenbomen. We hebben drie geschikte locaties gevonden voor de volgende bomen en struiken. Ondertussen hebben we ook een Groen-aan-de-Buurt subsidie van provincie Utrecht gekregen, voor plantgoed, kompost en informatieborden.
In de komende weken gaan we met de dichtsbijwonende buren spreken om te kiezen welke fruit en notenbomen we gaan kiezen. Wat heb jij het liefst?
Hier een overzichtskaart met de plantplekken:
Locatie A – dichtbij de peuterspeelzaal
Locatie B – langs de rand van de tegels
Locatie C – dichtbij de eerste Buurtfruit
Wil jij ook fruit in een Soester park dichtbij jouw huis? We hebben een stappenplan ontwikkeld samen met Gerard Wallet van gemeente Soest. Als je hulp nodig hebt, bel met Göran op 06 53885037.
Gratis workshop Eetbare kastanjes – 21 oktober 2017
Welkom op een gratis workshop over (tamme) kastanjes in Duurzaamheidscentrum de Veenweide.
21 oktober, om 14 uur gaan we de Proeftuin bezoeken om de eetbare houtwallen te bekijken.
14h30 gaan we tamme kastanjes poffen en proeven. Daarna gaan we naar het bos (te fiets of met auto) om wat verse lekkernijen te rapen.
Hier een paar foto’s van de kastanjeseizoen 2016:
Deze workshop is een samenwerking tussen EetbaarSoest en IVN Eemland Duurzaamheidsgroep. Gratis voor jong en oud. Laat graag weten of je komt op:
Lente in de WAR
Het was een heerlijke dag op de “Lente in de WAR” festival in Amersfoort gisteren. We hebben erg genoten van het zonnetje. De WAR is een bijzondere locatie in Amersfoort met veel toekomstgerichte initiatieven, sociale projecten en duurzaamheidsdenkers. Zeer inspirerend.
De bessenmensen van Tres Jolie (biologische bessen in de Gliend) waren er met jam.
Kees van Eemlook heeft heel veel verteld over de lekkerste knofloken van het land, en we kregen een mooi “walking onion” als cadeau.
Lucas van Oefenboerderij was er met zijn vertaalde boeken en frisgezuurde tomaten. Heerlijk! Dank ook voor de limonade.
Erik en Jonatan hebben slabomen verkocht:
Goran heeft een presentatie gegeven over “Planetaire Grenzen en Groentebomen” gegeven:
2017-04-02__Presentatie_PlanetaireGrenzen_en_Groentebomen_v1.2
(Hoe voedselbomen ons kunnen helpen om de wereld te redden!)
Bomen geplant voor Voedselbos Amersfoort-Laak
Wij zijn actief in het hele gebied rondom Soest, ook in Amersfoort en omstreken.
Woensdag 22 maart hebben we meegeholpen om 150 fruit- en notenbomen te planten voor het toekomstige Voedselbos Amersfoort Laak.
We hadden een hele schoolklas en een burgemeester als hulp om deze bomen-cadeau van 3FM/Rode Kruis in de grond te krijgen.
Wat een mooie dag was het!
Voedselbos Haarzuilens – helpen bomen planten op 12 februari
Jan en Maarten, voedselbosboeren, gaan een volgend stuk van “Lekker Landgoed” aanplanten op 12 februari. Als je houdt van bomen planten is dit een perfecte kans om meer te leren en ervaringen opdoen.
Wil je meedoen? Stuur een mail naar Jan@lekkerlandgoed.nl.
Workshop 28 Januari – Eetbare Houtwal
We zijn van plan om een “eetbare houtwal” aan te planten in Soest. Het is een gemengde, lintvormige boomgaard, met fruit- en notenbomen, bessenstruiken en wellicht eetbare paddenstoelen.
We beginnen in De Veenweide, waar we eerst gaan kijken naar de amerikaanse strook (pecan noten en blauwe bessen), en de strook met groentebomen.
Dan gaan we (fietsen) naar de Jachthuislaan, waar we een weiland gaan bezoeken. Daar willen we langs de rand van het weiland een eetbare houtwal aanplanten.
Het idee is om op langere termijn meer eten te verbouwen op bomen in plaats van eenjarige gewassen. Dit versterkt de bodem en de biodiversiteit. Volgens het model van de “planetaire grenzen” is het zeer belangrijk om beter omgaan met de bodem. Eetbare houtwallen is één van meerdere manieren om dit mogelijk te maken. Het is een vrij nieuw concept, dus we gaan veel leren door dit te doen!
Hoeveel levert het op, qua oogst? Hoeveel neemt de biodiversiteit toe? Hoe werken ze samen, de verschillende planten?
Het is bijzonder interessant om te zien welke ecologische en planologische obstakels er zijn om meer fruit- en notenbomen in het landschap te krijgen.
Deze workshop is een samenwerking tussen EetbaarSoest en IVN Eemland Duurzaamheidsgroep. Gratis voor jong en oud. Laat graag weten of je komt op:
Nieuwgeplante groentebomen in de Veenweide
Wij hebben van een zonnige zaterdag genoten van samen bomen planten. We hebben een tweede “hugelbed” gemaakt van houtstammen, takken en compost, en daarin de boompjes en bessen geplant.
Hier is de handout van de workshop voor download: 2016-11-19-workshop-groentebomen-v1-4-na-planten
De groentebomen zijn op een rij geplant, in de hugelbed (G1 tot en met G11):
Echt kastanjetijd!
We hebben de kastanjeworkshop op 15 oktober voortreffelijk getroffen. Veel over de verschillende tamme kastanjes gesproken, verschillende bereidwijzen geproefd en we gingen met z’n allen naar de bossen zodat iedereen zelf kon rapen.
Iedere boom heeft haar eigen ritme, waardoor de kastanjes over een aantal weken rijpen en naar beneden vallen. Eerst die eene boom, dan de volgende… Eerst vallen de kastanjes, dan valt het blad. Daarom heb je maar een paar weken om de kastanjes te rapen, anders is het te laat en ze zijn bedekt met blad.
Er staan veel kastanjebomen in de bossen rond Cabrio en bij de Paltz, op weg naar Soesterberg.
Geniet van een lekkere wandeling in de bossen en veel pof-plezier!
Hier is de workshop handout: workshop-aardappelboom-tamme-kastanje-2016-10-15-v2
Hier is een instructiefilm hoe je makkelijk de kastanjes kan pellen van de legendarische kastanjekweker Phil Rutter:
Belankrijk: als je wilde tamme kastanjes plukt zijn de vruchten relatief klein en moeilijk te pellen. Als je een kastanjeboom van een geselecteerde ras koopt, krijg je grotere noten met lossere schil. Een goede kastanjeboom koop je bij De Smallekamp in Nunspeet, of dichterbij bij ’t Vaarderhoogt, dat kunnen ze voor je bestellen.
Bijna kastanjetijd…
De tamme kastanjes zijn bijna klaar om te rapen. Kastanjes plukken we van de grond, als ze net van de bomen afvallen. Ze vallen af als ze rijp zijn, en het heeft geen zin om met takken te gooien om meer van de boom te krijgen, ook zien we dat soms… Het beste is om een paar keer per week langs te gaan om te rapen, zodat insekten, schimmels en andere dieren niet voor ons zijn.
Kastanje is een fantastische vrucht, vol energie en smaak, en qua voedingstoffen equivalent aan aardappels.
Maar hoe weet je dat het kastanjetijd is?
- Kijken in de bossen
- Google Trends – wanneer zoeken mensen op “kastanje”
- De paardekastanjes liggen al op de grond – dan is het tijd voor de “echte” kastanjes…
In veel parken staan helaas paardekastanjebomen. Ze hebben wel mooi bloesem, maar de vruchten zijn niet voor ons eetbaar. Ze zijn ook vrij gevoelig voor ons klimaat. Daarom pleit ik voor alleen nieuwplant van eetbare kastanjes, en dan hebben we in de loop der jaren parken vol lekkernijen!
Op 15 oktober is de volgende workshop over Duurzaam Eten, deze keer met thema Tamme Kastanje – welkom!
Fruitbomen bij Mariënburg
Op de zonnige Burendag hebben we drie fruitbomen geplant bij Mariënburg in Soest. Gerdi van de bewonersorganisatie had het initiatief genomen om de nieuwe dorpsplein te verrijken, en wij hebben graag meegeholpen. We hebben de stijl van de mooie engelse landschapspark geprobeerd om door te trekken naar de voorkant van Mariënburg.
Nu staat een nieuw kersenboom (‘Stella’) tegenover de huidige sierkers en twee klassieke engelse pruimenbomen (‘Victoria’ en ‘Czar’). Vanaf volgende zomer kunnen bewoners en buren samen van genieten!
De Lekkerste Linde van het Land
Vandaag gingen we naar Winterswijk om het Nationale Linde-arboretum te bezoeken. Daar groeien sinds 1993 verschillende lindesoorten en -rassen uit de hele wereld. Elk jaar komen er nieuwe bomen bij en de teller staat op 180+ bomen. De originele soortkeuze was gedaan door prof. Wybe Kuitert, dendroloog uit Wageningen.
Alle lindebomen hebben eetbaar blad, maar er zijn grote verschillen in smaak en vorm. Bomen met eetbaar blad is een belangrijk onderdeel van een duurzaam voedselsysteem, wat we hard nodig hebben.
Wij hebben gemerkt dat hoe jonger en lichter het blad, hoe lekkerder het is, en dat de lei-linde’s heel veel vers blad blijven produceren.
Volgende keer gaan we iets vroeger in het seizoen proeven. Dit jaar was er een hele korte periode met vers/mals blad, die we misschien hebben gemist wat betreft de grotere bomen.
We hebben twee belangrijke conclusies getrokken:
- De groeivorm is belangrijk – knotten/lei-form snoeien geeft lekkere blad tijdens een langere periode.
- De winterlinde-zaailingen die we in Soest hebben groeien zijn net zo lekker als de andere exotische soorten en rassen die we hier hebben geproefd. Daarom kunnen we meteen door met selecteren van lekkere individuën van zaailingen van de gewone winterlinde. In oktober gaan we veel zaad versamelen van onze favoriete bomen!